Onderhoud kapitaalgoederen

De kapitaalgoederen worden als volgt gerubriceerd:

• Infrastructuur en voorzieningen;
• Gebouwen en haven;
• Interne bedrijfsmiddelen.

Hieronder volgt een samenvatting van de vigerende plannen, welke de basis vormen voor het uitvoeren van het benodigd onderhoud:

*1 De plannen lopen formeel tot 2026. De financiële vertaling/bijstellingen zijn gerapporteerd in tussentijdse rapportages en hiermee heeft de Raad ingestemd.

*2 Raad is geïnformeerd via 3e rapportage 2023.

INFRASTRUCTUUR EN VOORZIENINGEN

Beheer openbare ruimte

Beheer
Het beheer en onderhoud van de openbare ruimte is een belangrijke taak van de gemeente. Hierbij is het essentieel om onze kapitaalgoederen te onderhouden en aan het einde van de technische levensduur te vervangen. Elk jaar wordt hiervoor dagelijks en klein onderhoud uitgevoerd en worden er groot onderhoud en vervangingsprojecten in de openbare ruimte gerealiseerd. We maken hierbij onderscheid tussen IBOR-budgetten, voor vervanging van bovengronds areaal zoals wegen, verlichting en groen; en BSW-budgetten, voor vervanging van areaal te relateren aan stedelijk water, zoals riolering.

Projecten
Het investeringsprogramma voor het beheer en onderhoud van de kapitaalgoederen in de openbare ruimte, in de vorm van IBOR- en afvalwaterprojecten, komt tot stand op basis van inspecties van bijvoorbeeld wegen en rioleringen, metingen rondom het beheer van de openbare ruimte, analyse van meldingen die de gemeente ontvangt, gebiedskennis van medewerkers en input van bewoners. Het proces van totstandkoming van dit programma wordt verwoord in het projectplan IBOR-BSW 2024-2028; dit plan wordt jaarlijks bijgesteld op basis van nieuw verkregen informatie en inzichten. Tevens wordt er naar groenopgaves en verkeersveiligheidsoplossingen gekeken.

In navolgende tabel zijn de IBOR en BSW (zie waterbeheer) projecten vermeld welke in 2024 zijn voorbereid en (deels) fysiek zijn uitgevoerd. Deels loopt de fysieke uitvoering van een aantal projecten door in 2025 en verder. Dit is afhankelijk van o.a. de complexiteit van het werk en de dialoog met bewoners en belanghebbenden.

In het kader van ‘werk met werk maken’ wordt, indien mogelijk, rekening gehouden met het combineren van IBOR en BSW projecten. Ook wordt bekeken wat de invloed is op de planning van de aanleg van glasvezel in de openbare ruimte, werkzaamheden van NUTS-bedrijven en overige ontwikkelingen op aangrenzende percelen. Intern- en extern hebben we met capaciteitsproblemen te maken en hierdoor zijn projecten doorgeschoven.

Toch hebben we in 2024 voor € 11,2 mln. aan projecten gerealiseerd. Dit is 76% van het beschikbare IBOR- budget. Het resterende bedrag wordt in 2025 besteed.

IBOR projecten 2024 (voorbereiding en uitvoering)

Onderhoud en beheerplannen
In het Integraal basis beheerplan openbare ruimte 2019 is aangegeven dat per beheergroep een separaat beheerplan moet worden opgesteld. Deze beheerplannen zijn in 2022 vastgesteld door het College. Met de oplevering is inzichtelijk geworden welke bedragen feitelijk structureel nodig zijn voor het dagelijks onderhoud, het groot onderhoud en de vervangingen. En voor zover bekend welke eenmalige investeringen (herstelwerkzaamheden) nodig zijn om waar nodig op kwaliteit te komen.

Vanaf de begroting 2024 beschikken we over het volledige benodigde bedrag conform de in 2022 vastgestelde beheerplannen. Inmiddels zijn we weer 3 jaar verder en wordt er momenteel gewerkt aan een update van de beheerplannen.

Herstelmaatregelen
Bij het opstellen van het integraal basis beheerplan openbare ruimte 2019 is gebleken dat er herstelmaatregelen noodzakelijk waren om de kwaliteit van verhardingen weer op het vastgestelde beheerniveau te brengen. Hiervoor is een Groot Onderhoud Wegen – programma opgesteld en zijn door de Raad separaat financiële middelen ter beschikking gesteld. Er zijn reeds een groot aantal wegen aangepakt. In 2024 zijn er 47 straten uitgevoerd. Dit betekent dat het programma GOW ook nog in 2025 in uitvoering zal zijn. Het niet bestede budget voor 2024 wordt daarvoor doorgeschoven naar 2025. Eind 2024 is er een nieuwe aannemer gecontracteerd en deze zal vanaf 2025 aan de slag gaan. Streven is dat de herstelmaatregelen in 2025 afgerond gaan worden. Daarna zal alleen het reguliere programma Groot Onderhoud Wegen nog doorlopen.

Beheer en onderhoud BSW
De doelstelling voor beheer en onderhoud is ‘adequaat en efficiënt beheren van ons stelsel.’ En naar dat doel wordt gewerkt door de strategie te volgen, beheer en onderhoud als ware het als één gezamenlijk areaal te zien in de regio. Daarbij zoeken we samen naar doelmatige en duurzame verbeteringen. En we werken volgens de afspraken in het Beheerplan Afvalwater Westelijke Mijnstreek en Beleidsplan Water en Klimaatadaptatie.

In 2024 hebben we samen gewerkt aan:

• reiniging, inspectie en reparatieprogramma
• gezamenlijk rioleringen relinen (inwendig renoveren)
• onderzoeken hoe we samen de infiltratievoorzieningen en buffers kunnen beheren
• de beheerdata van onze huis- en kolkaansluitingen in beeld brengen
• hebben we invulling gegeven aan de subsidieregeling Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie
• hebben we invulling gegeven aan de subsidieregeling afkoppelen
• communicatie Waterklaar
• inzicht krijgen in functioneren riool door meten en rekenen
• een bijdrage leveren aan Waterveiligheid en Ruimte Limburg

In 2024 hebben we voor € 4,8 mln. aan BSW projecten gerealiseerd. Dit is 81% van het beschikbare BSW-budget. Het resterende bedrag wordt in 2025 besteed.

BSW projecten 2024 (voorbereiding en uitvoering)

Corio Glana Sittard en omgeving
We werken al vele jaren aan het project Corio Glana, waarbij we nauw samenwerken met Waterschap Limburg, de Provincie Limburg en de vereniging Natuurmonumenten. In 2023 zijn de werkzaamheden in en rond het Stadspark voltooid. Daarna zijn in 2024 onderstaande projecten in samenwerking met het Waterschap Limburg voorbereid:

• Herinrichting Geleenbeek Parklaan
• Herinrichting Geleenbeek Millen-Nieuwstadt
• Herinrichting Geleenbeek Daniken
• Herinrichting Geleenbeek Ligne - Sportcentrumlaan
• Herinrichting Geleenbeek Sportcentrumlaan - Millenerweg

GEBOUWEN EN HAVENS

Ontwikkelingen vastgoedbeheer

Uitgangspunt voor het vastgoedbeheer is dat de gemeente geen vastgoed bezit uit financieel oogpunt. Het maatschappelijk rendement is leidend. Vastgoed wordt alleen ingezet als het een maatschappelijk effect oplevert. De nota Vastgoedbeheer gemeente Sittard-Geleen is van 2016. De vernieuwde nota vastgoedbeheer is in concept gereed en wordt gedurende 2025 naar de raad gebracht ter vaststelling. De gemeente Sittard-Geleen heeft momenteel 178 objecten in eigendom, naast de havens en één woonwagenlocatie.

Het planmatig onderhoud van gebouwen vindt plaats op basis van een meerjarige onderhoudsplanning waarbij gebruik wordt gemaakt van conditiemetingen volgens de NEN 2767 systematiek. Gedurende 2024 hebben verschillende nieuwe integrale inspecties (NEN2767) plaatsgevonden, de verwachting is dat gedurende 2025 de nieuwe inspecties van alle gemeentelijke gebouwen worden afgerond. Het huidige Meerjaren Onderhoudsplan 2020-2024 is in 2019 door de raad vastgesteld. Elk jaar wordt een gedeelte van de gebouwen opnieuw geïnspecteerd zodat van alle panden elke 4 tot 5 jaar een up-to-date onderhoudsplanning opgesteld wordt.

We storten voor alle gebouwen jaarlijks een bedrag in de bestemmingsreserve en de onderhoudsvoorzieningen planmatig onderhoud vastgoed. De hoogte van de noodzakelijke storting wordt bepaald door de meerjarige onderhoudsplanning. De trend die enkele jaren geleden is begonnen met betrekking tot hoge kostenstijgingen en de beschikbaarheid van materialen en personeel, is nog steeds aanwezig. Deze trend is van invloed op de planning en het beschikbare budget. De impact op de meerjarig onderhoudsplanning Is voor de langere termijn lastig in te schatten, het lijkt dat de markt enigszins stabiliseert, maar onstabiel blijft. Gemiddeld zijn de bouwkosten de afgelopen jaren met meer dan 15% verhoogd.

Conform de nota Vastgoedbeheer stellen we jaarlijks een onderhoudsplan vast. Planmatig onderhoud van de niet-strategische panden en de panden in ontwikkeling wordt zoveel mogelijk uitgesteld. Alleen werkzaamheden die onuitstelbaar zijn in verband met de veiligheid of de bruikbaarheid van het gebouw, worden wel uitgevoerd.

Voor het mogelijk verduurzamen van gebouwen is in 2024 gestart met de inspecties en maatwerkadviezen en een daarbij horend Duurzaamheid meerjarig onderhoudsplan. Voor deze duurzaamheidsopgave zullen separate voorstellen komen in 2025.

Sportaccommodaties

De sportvoorzieningen worden verhuurd aan de Sportstichting Sittard-Geleen, die deze vervolgens via vaste tarieven beschikbaar stelt aan sportverenigingen en andere gebruikers. De huur die de Sportstichting betaalt, is gebaseerd op een kostendekkend tarief, verminderd met een bedrag voor planmatig onderhoud. Voor het beheer en de exploitatie ontvangt de Sportstichting jaarlijks een subsidie van de gemeente.

Het dagelijks onderhoud van de accommodaties wordt verzorgd door de Sportstichting. Het geplande onderhoud wordt jaarlijks geëvalueerd en, op basis van de bevindingen, in overleg met de Sportstichting Sittard-Geleen bijgesteld en uitgevoerd.

De privatisering van de vier tennisverenigingen waarover eerder werd gerapporteerd, vormt een aanzienlijke uitdaging en is nog niet volledig afgerond. TC Panta Rhei (Limbricht) en TC Bicht (Grevenbicht) zijn geprivatiseerd. SLTC en TC Oriënt zijn dat nog niet; de verwachting is dat deze verenigingen zullen worden ondergebracht op de nieuwe ESCS-locatie.

Onderwijshuisvesting

Het eigenaarsonderhoud van schoolgebouwen is sinds 1 januari 2015 overgedragen aan de schoolbesturen. De gemeentelijke verantwoordelijkheid voor onderwijshuisvesting is nu beperkt tot het beheer van gymzalen bij zes scholen. Bij het beschikbaar stellen van schoolgebouwen voor onderwijshuisvesting stellen de schoolbesturen nu strengere eisen aan de kwaliteit. Ten aanzien van enkele onderwijslocaties moet de formele eigendomsoverdracht van gemeente naar schoolbestuur nog plaatsvinden; om tot een correcte eigendomsoverdracht te komen dienen sommige gebreken aangepakt te worden. Enkele overdrachten worden geformaliseerd in 2025.

Toon Hermans Theater

In 2024 is een nieuwe onderhoudsinspectie uitgevoerd. De laatste finetuning hiervan vindt plaats in maart 2025. Op basis hiervan zal het meer jaren onderhoudsplan geactualiseerd worden. Mogelijke gevolgen voor de jaarlijkse storting in de onderhoudsvoorziening worden begin 2e kwartaal inzichtelijk gemaakt.

Ambtelijke huisvesting

In 2024 is een start gemaakt met de aanbestedingsprocedure ten aanzien van het ontwerpteam voor het stadhuis Geleen en vervolgens de Hanenhof. Met de verhuizing in het achterhoofd is afgesproken om op dit moment enkel hoog noodzakelijke onderhoud en vervangingen uit te voeren ten aanzien van de ambtelijke huisvesting.

Havens

De ontwikkelingen van de havens door de jaren heen heeft ervoor gezorgd dat het bedrijventerrein Holtum-Noord samen met het Julianakanaal (1934) de bereikbaarheid van Zuid-Limburg via weg, spoor en water borgt én voor transport en distributie interessant werd en toekomstig blijft. De havens zijn strategisch voor de gemeente. De havens en kades zijn tussen 1960 en 2017 gefaseerd aangelegd en in de loop der jaren tussentijds aangepast op het huidige gebruik.

De raad heeft via de 3e rapportage 2023 middelen beschikbaar gesteld voor het uitvoeren van baggerwerkzaamheden in de Gulik-Gelre haven en Franciscushaven. In de zomer van 2024 zijn er werkzaamheden uitgevoerd aan het Julianakanaal. Hier werd een traject van 4 kilometer drooggelegd voor uitdieping en verbreding, zodat grotere schepen het kanaal kunnen gebruiken. Vanwege de drooglegging van het Julianakanaal hebben we de baggerwerkzaamheden niet in 2024 uitgevoerd, maar gepland voor 2025. Gedurende 2024 zijn de voorbereidingen hiervoor opgestart. De beschikbaar gestelde middelen € 0,6 mln. worden in 2025 uit de verplichtingen reserve onttrokken voor het uitvoeren van baggerwerkzaamheden. Bij de uitvoering van deze werkzaamheden is ook aandacht voor de actualiteit van het beheerplan onderhoud kapitaalgoederen van de havens.

Woonwagenstandplaatsen

De herinrichting, normalisatie en integratie van de woonwagenlocatie Obbichterweg maakt deel uit van het herstructureringsproject “Overdracht woonwagenlocaties” en is als zodanig het laatste deel van de overdracht aan ZOwonen. Naar aanleiding van geleerde lessen uit project Tudderenderweg is voor de Obbichterweg gekozen voor een integrale aanpak, hiervoor is een bedrag opgenomen van € 1,23 mln. In 2024 heeft de renovatie van de bergingen plaatsgevonden. Afspraken met de bewoners over de normalisatie van de locatie en de nieuw te ontwikkelen locatie zijn vastgelegd in een door alle bewoners ondertekende vaststellingsovereenkomst. Voor een gedeelte van de boventallige bewoners wordt een nieuwe locatie gerealiseerd. In de vaststellingsovereenkomst is vastgelegd dat bewoners tijdelijk naar een huurwoning kunnen zonder hun recht te verliezen om terug te keren op locatie Obbichterweg na normalisatie of de nieuwe locatie. Verder dienen conform afspraak in 2025 een aantal extra bergingen te worden gerealiseerd voor de boventallige bewoners op de Obbichterweg om de leefbaarheid op de locatie te kunnen bevorderen.

Exploitatie- en investeringsbudgetten instandhouding kapitaalgoederen

Voor de instandhouding van de kapitaalgoederen waren op basis van de begroting 2024 onderstaande budgetten beschikbaar.

INTERNE BEDRIJFSMIDDELEN

Facilitaire Services

De budgetten voor de meerjarenonderhoudsplannen zijn toereikend. We blijven kritisch op de te maken onderhoudsinvesteringen in relatie tot de gemaakte keuzes over bestuurlijke en ambtelijke huisvesting, de huisvesting van Vidar en Wijkbeheer. We blijven voldoen aan de wet- en regelgeving en wettelijke Arbo-regels. Binnen de bestuurlijke en ambtelijke huisvesting zijn we in 2024 verder doorgegaan met het vervangen van het verouderde en afgeschreven meubilair. De aanleiding was de verhuizing van medewerkers uit het pand Rijksweg Zuid naar de Millenerweg (concentratie Vidar). De ambtelijke panden zijn meer en meer een ontmoetingsplek waar gewerkt kan worden. Het meubilair is geschikt voor iedere medewerker en kan eenvoudig worden aangepast.

Informatiemanagement en ICT

De instandhouding van de vaste ICT-componenten is bij de vaststelling van eerdere programmabegrotingen afdoende geregeld en van budget voorzien. Voor hardware wordt daarbij gebruik gemaakt van een leasecontract met zodanige vervangingsfaciliteiten, dat de continuïteit en doorontwikkeling (innovatie) zijn gewaarborgd. Bij ingrijpende wijzigingen in het gebruik van de ICT-middelen of aanzienlijke personele uitbreiding binnen de organisatie wordt opnieuw bekeken of de beschikbare budgetten binnen het bestaande leasecontract toereikend zijn.

In 2024 is er specifieke aandacht geweest voor de beveiliging van devices en applicaties en is het financieel beheer van mobiele devices gecentraliseerd. Vanaf 2025 zijn de mobiele devices onderbracht in het leasecontract bij ICT, zodat toekomstige vervanging van mobiele werkplekken structureel geregeld is. In de gemaakte prognose is hiervoor voldoende (vervangings-)ruimte in het leasecontract. Uitbreiding van het leasebudget is noodzakelijk bij hogere aanschafkosten van hardware of personele uitbreidingen in de organisatie.

Wat betreft groei van storage door de implementatie van cloud-systemen (VTH, Zaaksysteem, M365) zal deze groei niet in de eigen omgeving gerealiseerd worden maar is er gekozen om deze opslag als dienst in de cloud te plaatsen. In het kader van de verdere ontwikkelingen en transitie naar de cloud zal dit eveneens een effect hebben op de lokale opslag van data. Deze zal in de loop van jaren verschuiven van intern naar extern. Voor de opslag van data in de cloud bij Microsoft (M365) dient wel rekening gehouden te worden met voldoende storage voor de interne back-up van deze data. Daarnaast dient er voldoende aandacht te zijn voor dataclassificatie in het kader van privacy en security. Er zal altijd lokale opslag noodzakelijk blijven in verband met back-up van bedrijfskritische gegevens die niet in de cloud opgeslagen (mogen) worden.

Het beheer van ICT-middelen is zo ingericht, dat daarmee zowel technische infrastructuur als centrale software (generieke en bedrijfsvoeringapplicaties) op adequaat niveau kan blijven functioneren (life-cycle management).

De (personele) capaciteit zien we reeds toenemen m.b.t. de (wettelijke) eisen op het gebied van Informatieveiligheid. Er worden hogere eisen gesteld aan beveiligingssystemen. Dat betekent dat we meer inzetten op het beveiligen van persoonsgebonden toegang tot onze en landelijke systemen

De technische basis blijft op orde en de landelijke standaarden op basis van werken onder architectuur worden ingevuld. Met de komst van nieuwe technieken zoals robotisering en Common Ground zullen aanpassingen in de technische architectuur aan de orde zijn.

Omdat de gemeentelijke trend van afgelopen jaren laat zien dat de ICT-kosten m.b.t. onderhoud en licenties alsmaar stijgen zal deze trend zich ook in het komend jaar voortzetten. Daarom is rekening gehouden met 5,5% indexering over de relevante posten in 2025, waarbij een reële inschatting is gemaakt op welke posten de indexering al dan niet betrekking zal hebben en op een reële indexering. Het effect van de prijsstijgingen is in de begroting verwerkt ten laste van de stelpost inflatie.

Exploitatie- en investeringsbudgetten instandhouding kapitaalgoederen

Voor de instandhouding van de kapitaalgoederen zijn op basis van de jaarrekening 2024 onderstaande budgetten beschikbaar.