Inhoud

In 2024 zijn binnen het programma economie verschillende werkzaamheden en acties uitgevoerd.

Het MKB, chemie en industrie

MKB en ondernemerschap

Voor de uitvoering van het speerpunt Veerkrachtig MKB is in 2024 het programma Ambitieus MKB 046 gelanceerd. Ambitieus MKB 046 biedt een breed programma gericht op het helpen van MKB-ers met vragen over toekomstbestendig ondernemen. Dit gebeurt door een vraaggerichte dienstverlening, het vormgeven van sterkere ondernemersgemeenschappen en het bieden van concrete ondersteuning. Het programma ondersteunt ondernemers bij innovatie op onderwerpen zoals circulair ondernemen, energietransitie, digitaliseren, voldoende en goed personeel en het ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen in de veranderende economie. Voor het programma is in 2024 een ontwikkelplan opgesteld en uitgevoerd. Op initiatief van de gemeente is het consortium van partijen gevormd met ondernemersvereniging BSG, Liof, Rabobank, Zuyd Hogeschool, Stadslabs en de gemeenten Beek, Stein en Sittard-Geleen die het collectieve eigenaarschap hebben om de effectiviteit van de mkb-dienstverlening te vergroten. Belangrijk voor dit consortium is dat deze goed verankerd is in het lokale en regionale mkb. Hier speelt het ‘ondernemersberaad’ een belangrijke rol als platform waar alle grote en kleine mkb-organisaties van Sittard-Geleen en de gemeente elkaar ontmoeten.

Vanuit de VNG en het G40-stedennetwerk maakt Sittard-Geleen deel uit van de stuurgroep van de Nationale Actieagenda mkb-dienstverlening met de bestuurders van het ministerie van EZ, MKB Nederland/VNO-NCW, KvK, RvO, ROM’s, MKB/HBO, IPO, VNG en G40. Daarin vervult Sittard-Geleen een belangrijke rol om de Actieagenda op te schalen van de huidige 6 focusregio’s – waarvan Ambitieus MKB046 er een van is – naar alle Nederlandse regio’s en het verbeteren van de landelijke mkb-regelingen en landelijke randvoorwaarden.

In 2024 hebben we opnieuw sterk ingezet op de ondersteuning van (startende) ondernemers in de regio. Het Starterscentrum speelde een belangrijke rol met een breed aanbod aan diensten voor nieuwe ondernemers, waaronder het Startersevent en startersgesprekken. Het programma '155 Red een Bedrijf' en het Ondernemersklankbord hebben in 2024 ondernemers advies en begeleiding geboden. Daarnaast hebben IMK en Streetwise in 2024 zowel startende als bestaande ondernemers in winkelgebieden ondersteuning geboden bij vestiging en ondernemerschap.

Het ondernemerscontact heeft in 2024 een verdere stap gezet in het vraaggericht contact hebben met ondernemers en hen voorzien van concrete antwoorden op concrete vragen. Dit is onder andere gebeurd door een actieve verbinding te leggen met Ambitieus MKB 046 en het Parkmanagement (Compound Group), waardoor ondernemers sneller toegang kregen tot informatie en netwerken. Op het gebied van communicatie is de maandelijkse ondernemersnieuwsbrief verstuurd en bood dit ondernemers actuele informatie en inspiratie over ondernemen. In 2024 zijn diverse netwerkbijeenkomsten georganiseerd met ondersteuning van de gemeente, waaronder de Dag van de Ondernemer, de Brilliant Business Awards, het Lagerhuis St Rosa, de Ambitieus MKB 046-ondernemersdag en zijn diverse bedrijfsbezoeken georganiseerd.

Bedrijventerreinen

Om uitvoering te geven aan het speerpunt ‘Ruimte voor MKB’ is in 2024 gewerkt aan het programma bedrijventerreinen. Voldoende ruimte bieden aan bedrijven met kwalitatieve werklocaties is de basis voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat en de ontwikkeling van een toekomstbestendige economie. Uit analyse blijkt dat de ruimtebehoefte voor het MKB 26 tot 62 hectare is in de periode tot 2030, en daaraan verbonden is er de opgave om bedrijventerreinen te verduurzamen. In 2024 zijn hiervoor de contouren voor een programma Bedrijventerreinen uitgewerkt.

In opdracht van de provincie Limburg en in samenwerking met de gemeente is het onderzoek Potentie Beter Benutten bedrijventerreinen uitgevoerd. Voor Sittard-Geleen zijn vijf terreinen onderzocht, Handelscentrum Bergerweg, Holtum Noord, Industriepark Noord, Groenseykerstraat en Kampstraat. Het onderzoek helpt bij het maken van strategische keuzes voor het ontwikkelen van toekomstbestendige bedrijventerreinen en stimuleren van economische groei. De focus ligt op herontwikkelingspotentieel, intensiever en meervoudig ruimtegebruik, betere benutting van milieuruimte en het plaatsen van de juiste bedrijven op de juiste plek. Het onderzoek is een onderdeel voor het opstellen van een strategisch programma Bedrijventerreinen, met beleidskeuzes voor de middellange en lange termijn.

In opdracht van de gemeenten in de Westelijke Mijnstreek is in 2024 een Uitvoeringsagenda bedrijventerreinen Westelijke Mijnstreek opgesteld. Deze uitvoeringsagenda bevat een gedetailleerd overzicht van maatregelen per bedrijventerrein met de focus op drie thema’s; herontwikkeling voor ruimtewinst, versterken van de kwaliteit van werklocaties voor een goed functionerend economisch vestigingsklimaat en maatregelen voor het bevorderen van duurzaamheid en leefbaarheid op bedrijventerreinen. De uitvoeringsagenda is onderdeel van het strategisch programma Bedrijventerreinen. De keuzes en prioritering voor maatregelen en acties op de bedrijventerreinen en het starten met uitvoeringsprojecten wordt in 2025 gerealiseerd.

Binnen het speerpunt ‘Ruimte voor MKB’ is voor de periode 2024 t/m 2026 een bedrag van € 500.000 opgenomen voor de ontwikkeling van de Circular Mile. Hiermee geven we een belangrijke impuls aan de ontwikkeling van circulaire economie en bieden we ruimte aan innovatief mkb. In 2024 zijn de eerste contouren uitgewerkt voor de ontwikkeling van de Circular Mile en omgeving. Het gebied (circa 24 hectare) gaat ruimte bieden voor 10 hectare aan bedrijvigheid verdeeld over 16 bedrijfskavels. In 2024 is opdracht gegeven aan Royal Haskoning DHV voor het uitwerken van een Ruimtelijk Ontwikkelplan dat in juni 2025 wordt opgeleverd. Daarna start de uitvoering. Deze gebiedsopgave is onderdeel van de Regiodeal, de subsidieaanvraag hiervoor is eind 2024 ingediend en inmiddels toegekend. In 2024 is een stuurgroep ingericht met de directe partners in het project, DSM Firmenich, Stichting Chemelot en de gemeente Sittard-Geleen.

Parkmanagement

In 2024 is Parkmanagement (Compound Group) begonnen met een nieuwe organisatie. Het doel is om het vestigings- en ondernemersklimaat op bedrijventerreinen in Sittard-Geleen te verbeteren. In 2024 hebben ze gewerkt aan het opbouwen van relaties met ondernemers en belangrijke partners, zoals de gemeente, politie, brandweer en scholen. Ze hebben 200 ondernemers bezocht en 8 nieuwsbrieven gestuurd met updates over projecten en bedrijventerreinen. Er zijn 6 bijeenkomsten georganiseerd over onderwerpen zoals veiligheid, energie en cybercriminaliteit. Ook is gewerkt aan het project Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO-B), dat de veiligheid en leefbaarheid voor ondernemers moet verbeteren. In 2024 zijn belangrijke stappen gezet, zoals meer betrokkenheid van ondernemers in de KVO-werkgroepen en het maken van rapporten.

Bedrijvenstad Fortuna

Bedrijvenstad Fortuna is een belangrijk gebied in Sittard-Geleen, met verschillende soorten bedrijven, sport, onderwijs en winkels. In 2024 is het gebied verder ontwikkeld voor kleine en middelgrote bedrijven. Er zijn projecten afgerond door private partijen, en zijn ideeën besproken om het gebied aantrekkelijker te maken voor ondernemers en bezoekers. Door parkmanagement en bijeenkomsten zijn ondernemers betrokken bij de ontwikkelingen. Het gebied maakt vanaf 2024 ook deel uit van een groter project rond het station, waar wonen, werken en vervoer beter op elkaar worden afgestemd.

Chemie en industrie

Op 13 juni 2024 hebben de provincie en de gemeente Sittard-Geleen en Stein het voorstel "Limburgs bod voor een Duurzaam Chemelot” aangeboden aan de minister. Dit voorstel bevat een gezamenlijke aanpak om het elektriciteitsnet te verbeteren en om in te zetten op een meer circulaire economie. Belangrijk is hierin is ook dat we samenwerken aan het realiseren van een nieuw hoogspanningsstation in Sittard-Geleen dat hard nodig is om Zuid-Limburg en ook de hier aanwezige industrie van voldoende stroom te kunnen voorzien.

In 2024 is in vertrouwelijkheid gesproken over de mogelijkheid om gronden te verwerven op Graetheide en op de Lexhy. Een dergelijke verwerving zou kansen bieden om diverse wensen zoals beschreven in de Strategische gebiedsvisie voor de omgeving van Chemelot te realiseren.

VDL Nedcar

In maart 2024 is de productie van auto’s bij VDL Nedcar gestopt. De directie zoekt naar nieuwe productiemogelijkheden. Er is ruimte voor het Mobility Innovation Center en voor andere VDL-bedrijven.

De gemeente is betrokken bij de plannen voor het terrein. In 2024 zijn afspraken gemaakt over natuurcompensatie, infrastructuur en het leefbaarheidsfonds voor Holtum.

Vrijetijdseconomie, evenementen, horeca, detailhandel en stadscentra

Vrijetijdseconomie

De regionale Visie Vrijetijdseconomie Bestemming Zuid-Limburg 2030 geeft richting aan het gezamenlijk beleid voor de sector vrijetijdseconomie in Zuid-Limburg. Op verschillende onderdelen wordt lokaal en regionaal uitvoering gegeven aan deze visie. In 2024 is de programmamanager Vrijetijdseconomie Zuid-Limburg gestart om mede uitvoering te geven aan het realiseren van de Visie VTE.

Om bezoekers en bewoners te verbinden met de verhalen van Sittard-Geleen en de regio, is in 2024 verder invulling gegeven aan het beleefbaar maken van toeristisch recreatieve DNA-thema's, zoals kerst, wijn en historie. Hiermee komen belangrijke toeristische recreatieve kernkwaliteiten van de stad maar ook Zuid-Limburg meer naar voren en komen deelbestemmingen met hun lokaal erfgoed en hun lokale cultuur beter tot hun recht.

In 2024 is gestart met de realisatie van een vrijetijdseconomie datadashboard voor de hele Provincie Limburg. Het verzamelen en ontsluiten van relevante data is van belang om inzicht te krijgen in verschillende typen gastenstromen naar en in de regio, de juiste stappen te zetten en te kunnen sturen.

Het project wandelnetwerk Knopen Lopen Zuid-Limburg draagt bij aan het spreiden en verleiden van de Zuid-Limburgse wandel-doelgroep. In 2024 is invulling gegeven aan het verder ontwikkelen van dit nieuwe 1.900 km. tellende wandelnetwerk waarvan de aanleg start in april 2025. In 2024 zijn ook twee nieuwe fietsroutes ontwikkeld zodat recreanten de mooie plekken in Sittard-Geleen kunnen ontdekken. Tevens is gezamenlijk met adviesbureau Ginder gestart met het analyseren van de huidige logiesmarkt in Sittard-Geleen. In dit onderzoek is wordt het marktruimte- en perspectief van hotels en andere logiesaccommodaties geanalyseerd.

RivierPark Maasvallei

Binnen de afbakening van het RivierPark Maasvallei is in 2024 in de berghaven van Schipperskerk een passantenhaven opgeleverd. De passantenhaven is de eerste en enige haven voor de pleziervaart in het 36 kilometer lange Julianakanaal. Op deze plek kunnen bezoekers uitrusten, de regio verkennen én overnachten (maximaal 48 uur).

Detailhandel

In december 2023 heeft de raad het detailhandelsbeleid voor de Westelijke Mijnstreek goedgekeurd. In 2024 is samen met ondernemers gekeken naar de inhoud van een uitvoeringsprogramma 2024-2026. Het uitvoeringsprogramma richt zich op drie speerpunten: aantrekkelijke winkelgebieden, meer bezoekers en minder leegstand.

Aantrekkelijke winkelgebieden

• Compactere winkelgebieden worden ondersteund via een Subsidieregeling stimuleren ondernemerschap in winkelgebieden.
• Subsidieregeling gevelverbetering is voorbereid zodat deze kan starten op 1 januari 2025.
• Buiten de stadscentra kregen de overige winkelcentra incidenteel een budget om hun uitstraling te verbeteren.

Meer bezoekers

• Vanaf 2025 gaan Visit Zuid-Limburg en Centrummanagement Sittard het centrum promoten als winkelgebied.
• In 2024 zijn extra activiteiten georganiseerd, zoals de Sittardse Kerststraatjes en de koopweekenden.

Minder leegstand

• Er zijn meer dan 20 aanvragen ontvangen voor de stimuleringsregeling voor ondernemers.
• Er is een pilot gestart voor aanloopstraten, samen met vastgoedeigenaren en/of ondernemers wordt gekeken hoe de straat kan worden aangepakt om deze aantrekkelijker te maken.
• Er is een overlegstructuur met vastgoedeigenaren opgezet.

Stadscentra

• Streetwise en IMK ondersteunen ondernemers bij vestiging en bedrijfsvoering
• Stadslabs Sittard-Geleen ondersteunen de centra en het MKB als onafhankelijk platform.
• Er zijn concrete plannen voor een bezoekerscentrum Chemelot, een duurzaamheidshuis en een nieuwe bibliotheek in Geleen. De openbare ruimte in de Raadhuisstraat krijgt een nieuw ontwerp en er komt een verbetering van de aanwezige terrassen voor de horeca.

Evenementen

In 2024 waren er veel evenementen, zoals de Oktoberfeesten en Mama’s Pride, feestweekend van de Bessemebènjers, Spectaculo en Sint Rosa festival. De prijzen stijgen en de regels zijn complex, wat het moeilijk maakt voor organisatoren. Door bouwwerkzaamheden zijn de woonwagens van de exploitanten tijdens de evenementen verplaatst, wat extra kosten met zich meebracht.

(Eu)regionale economie, arbeidsmarkt en onderwijs

Economische Samenwerking Zuid-Limburg

In de Economische Samenwerking Zuid-Limburg (ESZL) vormt Sittard-Geleen met Maastricht en Heerlen de kopgroep van bestuurlijke trekkers van de regionale economie. ESZL heeft de economische partners van ZL geconsulteerd ivm Agenda Zuid Limburg en de Regio deal. Met het uitgangspunt van de Coalition of the willing geeft ESZL daarnaast projectinitiatieven (Voedselsysteem, Impact Gaming) de gelegenheid zich te profileren aan de gemeenten van Zuid-Limburg. In 2024 is ESZL uitgebreid met een accountmanager Vrije tijd economie, om aan de regionale behoefte van afstemming en slagkracht op dit onderwerp invulling te geven.

Regiodeal(s)

Sinds 2023 heeft Zuid-Limburg als regio een Regiodeal gesloten met het Rijk onder de titel “Ingenieus Groen en Gezond: Samen maken we Nederland groter”. Daarnaast is in het laatste kwartaal van 2024 een aanvraag ingediend voor de Regiodeal 6e tranche. Daarin is de economische paragraaf afgestemd met Parkstad zodat beide Regiodeal aanvragen een gelijkluidende economische ambitie en aanpak presenteren aan het Rijk. Deze aanvraag is inmiddels toegekend (10 miljoen).

Vanuit de huidige Regiodeal (4e tranche) hebben we aanvullende middelen verworven om een aantal regionale initiatieven en ambities verder te brengen. De focus ligt daarbij op de kennisintensieve grensoverschrijdende economie en de circulaire economische agenda. Daarnaast ook op de doorontwikkeling van een grensoverschrijdende arbeidsmarkt. De 10 deelnemende gemeenten hebben zo de beschikking over 40 miljoen euro (20 miljoen Rijksbijdrage) voor 14 projecten.

Voor de lijn Circulaire economie en samenleving is het werken met groene energie en gerecyclede grondstoffen het uitgangspunt. Het doel is om anders gaat denken over consumeren en produceren. De projecten binnen deze lijn waarin Sittard-Geleen heel actief betrokken is zijn Circular Chemelot, Haven Stein (ontwikkeling Multimodale corridor), the Circular Mile en de Werkplaats Circulair Geleen. In 2024 zijn op deze projecten stappen gezet.

Langjarige aanpak euregionale en internationale arbeidsmarkt Zuid-Limburg

Sinds 2021 zet Zuid-Limburg vol in op het in samenhang ontwikkelen van de grensoverstijgende arbeidsmarkt van Zuid-Limburg. Onder regie van Maastricht is samen met Heerlen en Sittard-Geleen gewerkt aan één samenhangende (Eu)regionale aanpak. De werking is (Eu)regionaal en internationaal, gericht op inwoners, (potentiële) werknemers en werkgevers, voor alle kunde- en kennisberoepen. De centrumgemeenten nemen hierin hun verantwoordelijkheid voor ‘hun’ deelregio.

Eind 2023 hebben de colleges van de drie centrumgemeenten besloten over deze aanpak en gaan samen jaarlijks € 1,2 mln. investeren om de bijbehorende diensten langjarig te continueren. De afspraken zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. Beoogd is een structurele samenwerking met vierjarige financieringsperiodes. Maastricht zal namens ook Heerlen en Sittard-Geleen de subsidierelatie met de diensten onderhouden, binnen de afgesproken kaders. Voor deze aanpak is een projectleider aangesteld door Gemeente Maastricht, die verantwoordelijk is voor de uitvoering namens de drie gemeenten/regio Zuid-Limburg.

Voor het programma rondom het aantrekken en behouden van Euregionale en internationale werknemers en studenten zijn de diensten van het Expatcentre Maastricht Region (ECMR) en de “Talent Coalition” belangrijk. Door de samenwerking van Heerlen, Maastricht en Sittard-Geleen neemt de grensregio Zuid-Limburg nu ook deel aan het rijksprogramma Talent Coalition.

Expatcentre Maastricht Region (ECMR)

Het Expat Centre MR heeft als doel om het vestigingsklimaat voor werkgevers zo aantrekkelijk mogelijk te maken en de expat te helpen zich thuis te voelen in onze regio. Het ECMR informeert onder meer werkgevers over wettelijke kaders en stimulansen voor het (ook) in dienst nemen van internationale werknemers. Er wordt nauw samengewerkt met de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en het Gemeenteloket van alle 16 gemeenten van Zuid-Limburg (waarmee samenwerkingsovereenkomsten zijn gesloten).

Rijksprogramma ‘Talent Coalition’

Clusters (zoals Brightlands campussen) en/of grotere werkgevers worden ondersteund bij het invullen van strategische vacatures. Dat gebeurt bij voorbeeld door gericht land/regio en de vacatures onder de aandacht te brengen bij internationale opleidingsinstituten in Europa en ‘de wereld’ en via beurzen. Ook worden (afgestudeerde) internationale studenten in contact gebracht met regionale werkgevers en hun carrièrekansen. De aanpak van de Talent Coalition is als programmalijn 4 opgenomen in de Regiodeal. Extra middelen (€ 1 mln. cofinanciering) zijn verkregen om deze aanpak op het aantrekken en behouden van internationaal talent voor de euregionale arbeidsmarkt een extra impuls te geven:

• Just Transition Fund, Spoor 3 Een weerbare en wendbare beroepsbevolking.
• Het Just Transition Fund (JTF) draagt bij aan de overgang naar een Klimaatneutraal Europa. Hoofddoel van het JTF is regio’s die sterk afhankelijk zijn van inkomsten en werkgelegenheid uit fossiele brandstoffen op een rechtvaardige gelijkwaardige manier in staat te stellen een energietransitie in te gaan.
• De JTF-inzet van de regio Zuid-Limburg richt zich op het opvangen van de sociaal-economische gevolgen in de grondstoffen- en energietransitie van de chemie. Zuid-Limburg zet het JTF in om nieuwe, duurzame banen te creëren, waarbij het Chemelotcluster (CCH) als basis dient voor toekomstbestendige, duurzame werkgelegenheid in de groene chemie en in aanpalende sectoren (diversificatie). Hierbij ligt de focus op circulair materiaalgebruik (mechanische en chemische recycling, restafval als grondstof), bio grondstoffen en een duurzame energievoorziening (elektrificatie, waterstof).