Inhoud

Sociale Basis

We zien dat onze samenleving steeds meer gericht is op individuele problemen. Terwijl vaak problemen van iemand mede veroorzaakt worden of in stand gehouden worden door de omgeving waarin iemand woont, werkt of leeft. Het is niet de schuld van de omgeving (zoals familie, buurt, school, werk, vereniging, enz.), maar het probleem van de persoon zelf, zelfs als de oorzaak in de omgeving ligt. Daarom hebben we geïnvesteerd in een sterke infrastructuur, een omgeving die problemen voorkomt en ondersteuning biedt wanneer dat nodig is. Dit hebben we gedaan door bijvoorbeeld meer hulp op scholen en voor jongeren, door extra ontmoetingsplekken voor jongeren te creëren en de ketenaanpakken uit te voeren in het kader van GALA.

Eenzaamheid

In 2024 is de ingezette programma aanpak geborgd, waarbij met nadruk is geïnvesteerd in de samenwerking, het netwerk rondom eenzaamheid en bekendheid en bewustwording. De coalitiepartners zijn bekend met elkaars aanbod en weten elkaar onderling beter te vinden op het vraagstuk van eenzaamheid. Het versterken van de samenwerking zorgt ervoor dat signalen van eenzaamheid eerder worden herkend. Tegelijkertijd is de bekendheid van het contactpunt eenzaamheid toegenomen. Inwoners, vrijwilligers, formele en informele partners weten waar ze signalen of vermoedens van eenzaamheid kunnen melden.

Inclusie

In 2024 is samen met een diversiteit aan partners de ‘Aanvliegroute inclusief Sittard-Geleen’ opgesteld. Deze is op 2 juli 2024 door het college vastgesteld. De aanvliegroute is gericht aan medewerkers en partners van de gemeente die beleid maken of werken aan projecten. Het beschrijft het streven en de uitgangspunten van inclusief beleid. Het geeft handvatten om inclusief beleid te maken dat bijdraagt aan het realiseren van een inclusief Sittard-Geleen.

De tweede helft van 2024 is gestart met het in praktijk brengen van de ’Aanvliegroute inclusief Sittard-Geleen’. In 2024 is ook, samen met de Commissie Sittard-Geleen Inclusief, de LIA 2020-2024 geëvalueerd. Dit is uitgewerkt in de evaluatie Lokale Inclusie Agenda 2020-2024 (LIA). Het eindverslag dient, samen met de aanvliegroute inclusief Sittard-Geleen, als input voor een nieuwe lokale inclusie agenda vanaf 2025.

Mantelzorg en zelfregie

De mantelzorgtest is in 2024 verder onder de aandacht gebracht bij verschillende partners en gepersonaliseerd met een directe verwijzing naar het hulpaanbod Mantelzorg Steunpunt Westelijke Mijnstreek en levert waardevolle inzichten tot doorvertaling naar een beter mantelzorgbeleid. Vanuit GALA-middelen is in 2024 extra aandacht geweest voor de jonge en werkende mantelzorgers.

In februari 2024 heeft een slotbijeenkomst project zelfregie plaatsgevonden en zijn mooie successen gedeeld. Het vergrote zelfregienetwerk werkt aan het vermogen van de inwoners van Sittard-Geleen om hun eigen leven en noodzakelijke ondersteuning te regelen en zelf vorm te geven. Het project is duurzaam geborgd via de website www.zelfregietool.nl (in samenwerking met CZ), zelfregietool magazine en de website www.jijbentbelangrijk.nl.

Dementie

In 2024 is de ontwikkeling van zinvolle dagbesteding en netwerksamenwerking voortgezet en een start gemaakt via gehonoreerde ZonMw subsidiemiddelen, om het dagbestedingsaanbod te versterken. Met deze middelen wordt gewerkt aan een bredere en meer toegankelijke ondersteuning voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. De Dementiemonitor is opnieuw geëvalueerd en bevestigt dat we op de goede weg zijn. Het Knooppunt Informele Zorg heeft het Dementieplein geopend om sneller passende zorg te bieden. Het inloophuis voor mensen met beginnende dementie en beweegcursussen zijn opgenomen in het structurele aanbod. In 2024 is actief de verbinding gezocht met de campagne 'Denk vandaag over morgen, waarbij bewustwording en zelfregie t.a.v. ouder worden woon- en levensvragen bespreekbaar worden gemaakt. Bijeenkomsten met dit thema werden druk bezocht. In 2024 heeft het Alzheimer Café een sterke start gemaakt en de vraag opgeworpen of we deze bijeenkomsten in frequentie en spreiding moeten uitbreiden.

Wonen-zorg

In 2024 is de woonzorgstrategie voor Ouderen vastgesteld. De pilot heeft twee concrete resultaten opgeleverd:

1. Een complete analyse van de opgave (het aantal kwetsbare ouderen ten opzichte van het aantal woningen)
2. Een woon-zorg strategie met globale programma-uitwerking (een eerste opzet van een concreet plan van aanpak)

Met de resultaten hebben we inzicht in de woonzorgopgave voor ouderen in onze gemeente. En helpt de strategie keuzes te maken. Hiermee zorgen we dat (toekomstige) ouderen in onze gemeente de juiste zorg op de juiste plek krijgen en dat ontwikkelingen in vastgoed hierop aansluiten.

Onderwijs en Jeugd

We willen graag dat onze jeugd gezond en veilig opgroeit, zijn talent ontwikkelt en meedoet. Daar hebben we in 2024 aan gewerkt.

Trendbreuk loopt verder zoals beschreven in het werkplan. Keigezond, als onderdeel van Trendbreuk, gaat van de pilotfase naar fase 2 waarin het wordt bestendigd voor de pilotgemeente, waaronder Sittard-Geleen. Op bewegen, gezonde voeding en gezond gedrag wordt de komende tijd verder ingezet met het programma beweegstimulering van Ecsplore en het Sportakkoord.

De Superfitaanpak is een interventie voor 2-4 jarigen die gericht is op gezond bewegen. Voor de doorontwikkeling van de SuperFit aanpak naar de leeftijd 0-2 jarigen is subsidie aangevraagd bij ZonMw. Deze subsidie is verleend, zodat in 2025 wordt gestart met het project.

De Taalwijzer is vanaf de zomer 2024 gehuisvest aan de Valkstraat 4 in Sittard. Door deze verhuizing is de Taalwijzer goed bereikbaar via het openbaar vervoer en gelegen in de nabijheid van de locatie Vista waar inburgeringsonderwijs aan volwassenen wordt gegeven. Op de Valkstraat 4 is voldoende ruimte voor aanvullende diensten voor de doelgroep. In 2024 is gestart met een onderzoek naar de mogelijkheden om daar (VVE) peuteropvang mogelijk te maken.

Door uitstel van de inwerkingtreding van de Wet van school naar duurzaam werk is ook de start van een nieuw VSV programma uitgesteld. Het Regionaal programma VSV 2020-2024 dat medio 2024 ten einde liep, is daarom verlengd. Op VISTA hebben wij de inzet van mbo-coaches gecontinueerd vanuit de IZA-SPUK gemeenten.

Ondanks alle inspanningen rondom het stimuleren en faciliteren van inclusief onderwijs voor alle leerlingen, zien we een toename van het aantal thuiszitters. Dit is in lijn met de landelijke trend rondom thuiszitters. Daarom zijn we in 2025 gestart met een nieuwe pilot gericht op voorkomen en terugdringen van thuiszitters.

De jongeren adviesraad JONGK! geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de gemeente Sittard-Geleen over thema’s die spelen bij jongeren in Sittard-Geleen. Zo heeft Jongk een onderzoek naar mentaal welzijn onder jeugdigen uitgevoerd. De uitkomsten nemen we mee bij het formuleren van nieuw beleid.

Jongerenparticipatie wordt verder ontwikkeld door een nieuwe opdracht voor de begeleiding van de jongerenadviesraad.

In 2024 is gestart met de uitvoering van de beleidsontwikkelingen die voorvloeien uit het in 2023 vastgestelde Strategisch Huisvestingsplan Onderwijs- en Kindfuncties (SHP). Op basis hiervan zijn de voorzieningen van het Programma 2024 gerealiseerd en heeft besluitvorming plaatsgevonden over het Programma 2025. Daarnaast heeft met schoolbesturen overleg plaatsgevonden over het Uitvoeringsprogramma 2025-2028, dat een doorkijk geeft voor de ontwikkelingen op het gebied van huisvesting van onderwijs- en kindfuncties voor de komende 4 jaar. Voor de komende jaren moet er rekening mee worden gehouden dat de jaarlijks beschikbare reservering ad € 5 mln. voor voorzieningen voortvloeiend uit het SHP niet toereikend is, met name als gevolg van voorziene renovaties van Graaf Huyn College en Trevianum. Aan de hand van businesscases zal hiervoor separate besluitvorming worden voorbereid.

(Gezondheids)Preventie

Gezondheid

Stichting Burgerhart heeft in 2024, in opdracht van de gemeente, extra ingezet op het op peil houden van het aantal burgerhulpverleners in Sittard-Geleen middels een grootschalig reanimatie evenement bij Fortuna Sittard waar 120 deelnemers hebben leren reanimeren.

De Zuid-Limburgse gemeenten hebben samen met de GGD een intensief proces doorlopen om nieuw regionaal gezondheidsbeleid op te stellen. Dit nieuwe beleid wordt in 2025 aan de gemeenteraden ter vaststelling aangeboden.

Health in all policies

We hebben initiatieven die bijdragen aan health in all policies gestimuleerd. We hebben bijvoorbeeld geïnvesteerd in beweeg- en ontmoetingsplekken in de openbare ruimte en aan de bomenuitdeel actie. Daarnaast zijn we gestart met de interne bewustwording dat ieder beleid kan bijdragen aan gezondheid.

IZA

Gemeenten hebben zich in het kader van het Integraal Zorg Akkoord (IZA) en het hieruit voortvloeiende regioplan “Samen voor een gezond en goed leven in Zuid-Limburg” verenigd. De 16 Zuid-Limburgse gemeenten tekenden ieder, na een intensieve voorbereiding, in juni 2024 een samenwerkingsovereenkomst. Vervolgens is de Gemeentelijke Regiegroep Gezond Zuid-Limburg ingericht met 6 gemeenten, afkomstig uit de drie subregio’s. Sittard-Geleen heeft daarbij de rol van mandaatgemeente.

In 2024 zijn de SPUK-IZA middelen onder meer ingezet ter versterking van het sociaal werk in Zuid-Limburg, zowel regionaal als lokaal, zowel in het veld als op middelbare scholen. Ook is er geïnvesteerd in de ontwikkeling van inwonerparticipatie en zelfregie. Een deel van de SPUK IZA middelen is ingezet voor de ontwikkeling van de zogenaamde Transformatieplannen. Deze plannen zijn een concretisering van de ambities uit het regioplan. Met name Transformatie Plan Pluswijken en Transformatieplan Mentale Gezondheid.

GALA

In 2024 is verder uitvoering gegeven aan het lokale plan van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). We hebben daarbij geïnvesteerd in ontwikkelingen op het gebied van gezondheid, sport en bewegen én sociale basis. Denk daarbij aan thema's als eenzaamheid, mantelzorg, gezonde leefomgeving, mentale gezondheid, valpreventie, kansrijke start, sport en bewegen en cultuur. Een aantal voorbeelden:

• Er is op Westelijk Mijnstreek niveau in samenwerking met Zuyderland en Knooppunt Informele Zorg een plan opgesteld voor een volwaardige herstelacademie en een eerste start gemaakt met de doorontwikkeling die in 2025 verder vormgegeven zal worden. Een herstelacademie is een plek waar een basisaanbod aan cursussen/trainingen gegeven worden, mensen elkaar kunnen ontmoeten, lotgenoten contacten/zelfhulpgroepen een plek krijgen en waar ervaringsdeskundigen in hun kracht worden gezet.
• Het regionale nalevingsonderzoek 3.0 is uitgevoerd om inzicht te krijgen in de naleving van de leeftijdsgrens van 18 jaar voor aankoop van alcohol in diverse aankooplocaties. Vervolgens is in 2024 is intensief samengewerkt met partners en ervaringsdeskundigen om het nieuwe Zuid-Limburgse Beleidsplan Preventie en Handhaving Jeugd en Middelen op te stellen.
• Binnen onze gemeente is de inzet op gezondheid in de fysieke leefomgeving versterkt. Door bijvoorbeeld te investeren in beweegparken en natuureducatie.
• De ketenaanpak Valpreventie wordt sinds dit jaar uitgevoerd. Het is een belangrijk en actueel thema als het gaat om zelfredzaamheid, thuis blijven wonen en vitaal oud(er) worden. Omdat vallen vaak ernstige gevolgen heeft, is het nooit te vroeg om met het voorkomen van vallen te beginnen. Er worden drie verschillende programma’s aangeboden: in balans, vallen verleden tijd en otago (spierkrachtverbetering).
• In 2024 zijn we gestart met de implementatie van de ketenaanpak Welzijn op Recept. Dit is een alternatief voor mensen met psychosociale klachten. In plaats van het ‘traditionele pilletje’ voor te schrijven, verwijst de huisarts deze mensen door naar een welzijnscoach. Partners in Welzijn heeft in 2024 welzijnswerkers geschoold in de methodiek van Welzijn op Recept.

Participatie en Bestaanszekerheid

Bestaanszekerheid

Een stabiel inkomen dat in balans is met de uitgaven en voldoende is om volwaardig deel te nemen aan de samenleving, draagt bij aan het welzijn en de gezondheid van inwoners. In 2024 hebben we ons ingezet voor inkomenszekerheid, kansengelijkheid voor jongeren, talentontwikkeling, meedoen in de samenleving en participatie op de arbeidsmarkt.

Aanpak geldzorgen en schulden

In 2024 zijn we doorgegaan met en hebben we de aanpak van armoede en schulden versterkt. We werken nauw samen met andere organisaties die zich inzetten voor deze problemen. De Voedselbank is veranderd naar een winkelconcept, waar ongeveer 150 mensen zelf boodschappen kunnen doen in plaats van een kant-en-klaar pakket te krijgen.

We hebben de pilot ‘Start Schuldenvrij’ voortgezet en zijn gestart met twee nieuwe pilots:" Samen Kundig", waarbij inwoners hun ervaring delen om de hulp te verbeteren, en de pilot "Op de rit", waarbij 25 gezinnen geholpen worden met hun schulden. Als dat nodig is, gebruiken we de "Doorbraakmethode" die vanaf 2025 breder binnen de gemeente zal worden toegepast.

Landelijke ontwikkelingen schuldhulpverlening en Kredietbank Limburg (KBL)

In 2024 zijn landelijke afspraken gemaakt over de Basisdienstverlening Schuldhulpverlening. Deze afspraken gaan in 2025 formeel van start. KBL (Krediet Bank Limburg) heeft, hierop vooruitlopend in 2024, haar werkwijze al aangepast aan deze afspraken.

De gemeente Heerlen is in 2024 formeel uit de Gemeenschappelijke Regeling KBL getreden. De afwikkeling van deze uittreding en de voorbereiding van de nieuwe bekostigingsstructuur was een intensief proces dat inmiddels naar tevredenheid is afgerond.

In 2024 zagen we het aantal signalen van financiële problemen (vroegsignalering) stijgen. Het aantal contacten en huisbezoeken is daarmee verhoogd. Daarnaast is de aanpak van de betaalachterstanden zorgpremie ontwikkeld. Deze aanpak wordt vanaf 2025 uitgevoerd.

Inkomensondersteuning

In 2024 zijn de problemen van alleenverdieners aangepakt. Inwoners die jarenlang onder het sociaal minimum zaten, vanwege de wijze waarop landelijke inkomensregelingen mislopen, zijn geholpen. Zij hebben een aanvulling op hun inkomen ontvangen.

Aanpak basisvaardigheden

Het Zuid-Limburgse plan om taal- en andere basisvaardigheden te versterken liep van 2021 tot 2024. In 2024 werd de focus voor de komende jaren bepaald, met twee belangrijke focuspunten: de ‘gezinsaanpak’ voor taalvaardige ouders en een taalrijke start voor het jonge kind en de werkaanpak gericht op vak- en werknemersvaardigheden

Participatie(wet)

Vidar heeft, vooruitlopend op de invoering van de Participatiewet in balans, waar mogelijk al proactieve stappen gezet door regels aan te passen en inwoners beter te begeleiden.

Het programma Participatiewet in balans omvat aanpassingen in de wet (spoor 1) om beter aan te sluiten op wat mensen nodig hebben en om ondersteuning te bieden op een menselijke en vertrouwelijke manier. De wetswijzigingen zullen naar verwachting in 2026 van kracht worden.

Naast veranderingen in de wet, is er ook aandacht voor de vakkundigheid van medewerkers en de relatie met inwoners (spoor 3). Bijvoorbeeld via de inzet van ervaringsdeskundigheid van inwoners en professionals in de pilot “Samen Kundig” en door toepassing van het maatwerk in de aanpak “Op de Rit”. Medewerkers worden geholpen door intervisie en coaching. Vidar wordt gezien als een voorloper in de regio, onder andere door samen te werken met Zuyd Hogeschool en het Brightlands Institute for Smart Society (BISS). Op basis van onderzoek uit 2024 zullen er in 2025 verdere verbeteringen worden doorgevoerd in de dienstverlening, met steun van de middelen voor het versterken van de 'klantrelatie'. Met name verbeteringen in het aanvraagproces hebben hier de prioriteit gekregen. Waar mogelijk wordt het proces en de uitvraag van gegevens vereenvoudigd en beter aangesloten bij de hulpvraag van de inwoner.

Talent oriëntatie en- ontwikkeling

In 2024 is gewerkt aan de verandering van de Werkplaats op Millenerweg 4 naar de Vidar Talentruimte. Deze ruimte is bedoeld voor een brede groep inwoners, uitkeringsgerechtigden, leerlingen o.a. van praktijkscholen, statushouders, om de mogelijkheid te ervaren welke sector hun aanspreekt of waar zij hun talent in willen ontwikkelen. In 2024 is Vidar gestart met stageplekken voor leerlingen van praktijkscholen met als doel dat iedere leerling, ook degene voor wie stage bij een regulier bedrijf niet haalbaar is, met een diploma de school kan afronden.

Inburgering

Eind 2024 waren 373 inburgeraars aan de slag met het leren van de taal. Zoals bedoeld in de nieuwe Wet Inburgering focussen we op trajecten waarbij taalles wordt gecombineerd met meedoen op de arbeidsmarkt of in de samenleving. De praktijk is weerbarstig, we zien dat participatieplekken moeilijk te vinden zijn en lastig te combineren met het onderwijs. Hier blijven we op inzetten, taalonderwijs in combinatie met meedoen draagt bij aan het leren van de taal en aan de integratie in de samenleving.

Inclusieve arbeidsmarkt

Een inclusieve arbeidsmarkt is nodig om de kansen op betaald werk voor inwoners te vergroten en om de krapte op de arbeidsmarkt terug te dringen. Daar hebben we ook in 2024 aan gewerkt door werkgevers te helpen om op een andere manier naar het invullen van hun personele vraag te kijken. En door werkzoekenden de kans op ontwikkeling en werk te bieden.

Hierin worden we ondersteund door de lijn van het rijk. Het vorige kabinet informeerde de Tweede Kamer in december 2023 over de investeringen en maatregelen die nodig zijn om een inclusieve arbeidsmarkt te creëren. In oktober 2024 is er een vervolg op deze informatie gegeven. Sociaal ontwikkelbedrijven hebben hierin een belangrijke taak. Zij moeten zorgen voor zowel een opstap, als een vangnet en beschutte omgeving bieden aan de inwoners die dat nodig hebben. In 2024 zijn stappen gezet om Vidar voor te bereiden op de toekomst, passend bij de nieuwe huisvesting. Het sociaal ontwikkelbedrijf richt zich op een inclusieve arbeidsmarkt en de doorontwikkeling die past bij de 'Participatiewet in balans'.

Arbeidsmarkt Zuid-Limburg

In 2024 is samengewerkt in Zuid-Limburg om de samenwerking tussen verschillende netwerken te verbeteren. Dit moet ervoor zorgen dat mensen en bedrijven beter geholpen worden. Werkcentra zijn plekken waar je makkelijk binnen kunt stappen voor advies over je loopbaan en vragen over personeel. Het werkcentrum in Geleen, dat in 2023 geopend is vanwege ontwikkelingen bij VDL Nedcar, is in 2024 verder uitgebouwd. Er wordt samengewerkt met verschillende partners en bedrijven, vooral in sectoren waar veel vraag is naar personeel, zoals zorg en techniek. Dit biedt kansen voor mensen die hulp nodig hebben.

We weten inmiddels dat het merendeel van de groep oud-medewerkers van VDL Nedcar weer aan het werk is. En dat voor werkgevers in de regio deze groep medewerkers ook weer kansen bood in het bedrijf. Voor de groep medewerkers die nog niet aan het werk zijn, blijven we ons inzetten via de werkcentrum aanpak gefinancierd door de ESF-subsidie en de financiële bijdragen van rijk en provincie.

WMO

In 2024 is de netwerkstructuur, waarin we signalen van multi-problematiek integraal aanpakken op het gebied van sociaal domein, leefbaarheid en veiligheid, geëvalueerd. Er gaan veel dingen goed, maar er zijn ook verbeterpunten naar voren gekomen. Parallel aan de netwerkstructuur loopt de ontwikkeling van het AVE model.

We hebben in 2024 onderzocht hoe de doorbraakmethode binnen het sociaal domein van meerwaarde kan zijn. Ook hebben de casusregisseurs van team Zorg een grotere rol gekregen binnen de levensloopaanpak: een samenwerking voor mensen met onbegrepen gedrag en een hoog veiligheidsrisico. Ook sluiten ze nu aan bij de Veilig Thuis overleggen. Hierdoor worden cliënten die eerder tussen wal en schip vielen, snel door de Wmo opgepakt.

Dak- en thuisloosheid

In 2024 is de ETHOS telling uitgevoerd. Uit de telling is het vermoeden bevestigd dat de groep dakloze mensen groter is dan de CBS schattingen aangeven. Dit past binnen de landelijke trend van toename van het aantal dakloze mensen. We zien dit lokaal terug in de toename van het gebruik van voorzieningen voor dak- en thuisloze mensen. Het Rijk geeft via het Nationaal Actieplan Dakloosheid gemeenten de opdracht om te werken aan de landelijke doelstellingen. In 2024 is een start gemaakt met het opstellen van het lokale (Westelijke Mijnstreek) uitvoeringsplan. Dit plan zal begin 2025 worden vastgesteld. Het thema dak- en thuisloosheid heeft in 2024 veel aandacht gekregen. Niet alleen de ETHOS telling stond hierin centraal, maar ook de ontwikkelingen rondom de huisvesting voor de inloopvoorziening bie Zefke. Hier is veel tijd en aandacht naar toe gegaan. Het doel was om eind 2024 bie Zefke te laten verhuizen naar de nieuwe locatie, maar dit is vertraagd.

We hebben housing in 2024 uitgebreid. In de subsidies vanaf 2025 zijn ook Housing Plus, Housing First en Housing Justitieel meegenomen. Ze dragen allemaal bij aan de doelstellingen van het Nationaal Actieplan Dakloosheid.

Door een toename van het aantal dak- en thuislozen in de afgelopen jaren zien we dat de vraag naar plekken Maatschappelijke Opvang (MO) hoger is, ook in 2024. Er is al eerder extra plekken toegevoegd, maar het probleem vraagt om een duurzame oplossing. Ook gaat het vaak om een doorstroom probleem. Uitstroom naar duurzame huisvesting neemt tijd in beslag, waardoor de opvang vol stroomt. Bij specifieke groepen (denk aan gezinnen en jongeren) zien we vaak problematiek die we niet meteen opgelost krijgen en een maatwerk oplossing toepassen.

Verder zijn er een aantal ontwikkelingen op het snijvlak van Zorg en Veiligheid. Hiervoor verwijzen we naar Programma Veiligheid.

Wmo, de complexe en toenemende vraag naar maatwerkvoorzieningen

De zorgvragen van cliënten zijn ook in 2024 steeds complexer geworden en mensen blijven steeds langer (zelfstandig) thuis wonen. Doordat de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet langdurige zorg (Wlz) duidelijk zijn afgebakend en hun kaders nog meer verscherpen, geldt binnen het domein van ondersteuning en zorg dat veel ondersteuningsvragen binnen de Wmo opgepakt moeten worden.

Vooral de uitvoering van de Wmo huishoudelijke ondersteuning (HO) staat onder druk. De aanbieders van HO hebben te maken met personeelstekort door ziekteverzuim en de slechte arbeidsmarkt. Dit in combinatie met de grote hoeveelheid aanvragen zorgt voor een wachtlijst en zelfs cliënten-stops. Hierdoor krijgen kwetsbare inwoners die HO nodig hebben niet de noodzakelijke ondersteuning.

Om de Wmo voor lange termijn beschikbaar te houden voor de hulpbehoevende inwoners is in 2024 gezocht naar andere oplossingen. We hebben een pilot van het nieuwe (zorg)concept reablement binnen de huishoudelijke ondersteuning doorlopen, maar helaas geconcludeerd dat dit niet het gewenste effect heeft. Inwoners waren vaak niet bereid om mee te werken aan deze pilot, hadden al ergotherapie gehad of hadden dusdanige klachten dat deelname aan de pilot niet van meerwaarde was. En daarnaast bleek, ondanks toezeggingen van de betrokken aanbieders, de beschikbaarheid van geschikt personeel in de praktijk toch een probleem. Hierdoor moesten deelnemers aan de pilot, na de inzet van de ergotherapeut, vaak nog lang wachten tot de hulp daadwerkelijk kon starten.

Ook de waakvlamarrangementen bleken niet de oplossing, vanwege te hoge kosten. Positief is echter wel de samenwerking met externe partners, zoals de casemanagers dementie, stichting MEE, Zuyderland ggz en het MDO van huisartsenpraktijk de Baandert. Vanuit vertrouwen en partnerschap helpen zij met hun kennis en kunde het traject tot indicatiestelling Wmo te verkorten. Hierdoor vinden er minder huisbezoeken/keukentafelgesprekken plaats. Daarnaast hebben we andere verbeteringen in het proces doorgevoerd: zo kunnen vanaf 2024 ook kortdurende indicaties nu een Pgb krijgen.

De gemeente Sittard-Geleen heeft een innovatiebudget beschikbaar gesteld. De gemeente wil met het innovatiebudget Wmo samen met onze (gecontracteerde) partners en Limburg Meet (LIME) investeren in vernieuwing en samenwerking, met het doel de kwaliteit, toegankelijkheid, houdbaarheid, continuïteit en doelmatigheid van de Wmo ondersteuning te borgen voor onze inwoners. In 2024 is gestart met de voorbereiding van deze innovatieve projecten en is een projectleider aangesteld. De eerste proeftuinen zullen starten in het voor jaar 2025 en lopen door tot in 2027.

Contractwijzigingen maatwerkvoorzieningen

In 2024 hebben, vanuit partnerschap met aanbieders, een aantal herzieningen in het contract van begeleiding plaatsgevonden. In de eerste helft van 2024 zijn daarnaast de nieuwe contracten voor hulpmiddelen (zoals rolstoelen, scootmobielen) en trapliften ingegaan. Het wordt steeds lastiger om te onderhandelen met leveranciers over een goede prijs. De materiaalkosten worden steeds hoger, en ook hier is de krapte op de arbeidsmarkt en het langer thuis wonen voelbaar. Dit heeft een kostenverhogend effect.

De voorbereiding van de aanbesteding van de Huishoudelijke Ondersteuning is in 2024 gestart. Om wachtlijsten te verkorten, hebben we onderzocht of het mogelijk is om van de was en strijk een voorliggende voorziening te maken. We zijn daarvoor op werkbezoek geweest bij andere gemeenten en bekeken de verschillen tussen het onderbrengen bij een werkbedrijf (Vidar) en een professioneel bedrijf (WaST).

Vervoer

Ook in het vervoer constateren we een toenemende druk op de Omnibuzz door de vergrijzing en slechte(re) bereikbaarheid van bepaalde bestemmingen met openbaar vervoer. Deze zorgen over de houdbaarheid (aanbod, kwaliteit en financiën) van de (openbaar) vervoerssystemen in Nederland heeft ertoe geleid dat in 2024 ‘publieke mobiliteit’ landelijk zeer veel aandacht heeft gekregen. Omnibuzz optimaliseert en ontwikkelt voortdurend, zodat het vervoer beheersbaar blijft voor de gemeenten. Hiervoor zetten ze 3 pijlers in: Het kantelen van vervoer en het gebruik van OV stimuleren; Het efficiënt organiseren van doelgroepenvervoer en Omnibuzz als slimme organisatie.

Safehouses

De aanbesteding van safehouses vraagt om een zeer zorgvuldig proces. Er was een verdiepend onderzoek nodig zoals het afleggen van werkbezoeken bij aanbieders, overleg met andere gemeenten, visievorming en het vaststellen van een reële prijs. De aanbesteding is daarom uitgesteld.

Jeugdwet

De jeugdhulp verandert op dit moment. Het doel is om mensen te helpen om zelf sterker te worden en hun eigen mogelijkheden te benutten. Hulp en behandeling thuis worden alleen gegeven als het echt nodig is. Het uitgangspunt is hierbij: de hulp is dichtbij, laagdrempelig, duurt niet lang en wordt samen met professionele en informele zorg in de buurt gegeven.

De verordening en regels jeugdhulp zijn vernieuwd, waarbij het benutten van de eigen mogelijkheden van de inwoners belangrijk is en alleen zorg wordt ingezet als de jeugdige en zijn ouders zelf geen oplossing weten voor hun probleem.

Zorg tijdens schooluren, de zogenaamde doelgroep-arrangementen, zijn doorontwikkeld. Hierin staat wie waar verantwoordelijk voor is: de gemeente of de school. Het doel is om de samenwerking tussen zorg en onderwijs te verbeteren en de zorg op school te optimaliseren. Het is belangrijk dat de kosten onder controle blijven.

Leerlingenvervoer heeft de procedure voor het aanvragen verder vormgegeven. Nu is er meer aandacht voor het vervoersontwikkelgesprek. Een gesprek dat met veel ouders en jeugdigen wordt gevoerd. Doel hiervan is de jeugdigen zelfstandig te laten reizen (bijvoorbeeld door inzet openbaar vervoer) om hun toekomstperspectief en ontwikkeling te vergroten. Waar dit (nog) niet mogelijk is, wordt aangepast vervoer (taxibusje) toegekend.

Een project is gestart om veranderingen door te voeren en toekomstplannen te maken. In 2025 zal dit project worden uitgevoerd met een brede aanpak die verschillende domeinen omvat.

In december 2024 zijn afspraken gemaakt met XONAR, Mondriaan en Koraal over de nieuwe contracten met Crisishulp in 2025 en 2026 en over verlenging van de bestaande contracten voor Gesloten en Intensief Klinische Jeugdhulp (GIK-J) voor 2025 en 2026. Zowel de aanbieders als de gemeenten ervaren problemen in deze gebieden. Daarom heeft de jeugdhulpregio Zuid Limburg besloten om voor Crisis, GIk-J en Wonen een gezamenlijke aanbesteding te doen voor de periode 2025-2026. Het doel is om vanaf 1 januari 2027 nieuwe, goed op elkaar afgestemde contracten te hebben.

Het rapport 'Taskforce Robuust Zorglandschap Limburg' is opgesteld. In dit rapport staat het advies van de Taskforce over hoe er kan worden gewerkt aan een goede zorgomgeving voor jongeren in Limburg, waar de huidige situatie zich niet meer voordoet.