Met het programma sociaal domein dragen we bij aan sociale veerkracht van onze inwoners. De belangrijkste opgave met betrekking tot sociale veerkracht betreft de gezondheid van onze inwoners. Vanuit meerdere programma's dragen we hieraan bij, maar uiteraard ook met het programma sociaal domein. In 2026 zetten we in op één gezamenlijk doel: iedereen moet kunnen meedoen in de samenleving. Dit vraagt om een krachtige doorontwikkeling van het sociaal domein, waarin landelijke transformaties en lokale maatschappelijke opgaven hand in hand gaan.
Het programma sociaal domein is opgebouwd uit alles wat we als gemeente stimuleren en subsidiëren gericht op een sterke sociale basis die bijdraagt aan gezond opgroeien en ontwikkelen van onze jeugd, het bevorderen van een gezond en actief leven voor iedereen, bestaanszekerheid, kansengelijkheid en meedoen in de samenleving. Daarnaast omvat het programma sociaal domein ook de uitvoering van de wettelijke taken Wmo, Jeugdwet en Participatiewet, Leerplichtwet, wet Van school naar duurzaam werk, Inburgering en Schuldhulpverlening.
Transformatie sociaal domein 2026
- Sinds de invoering van de drie decentralisaties (de zogeheten 3D’s) in 2015 en de daaropvolgende evaluaties is duidelijk geworden dat verdere transformatie nodig is. Op alle thema’s binnen het sociaal domein werken we aan een toekomstbestendige, samenhangende en effectieve aanpak. Een aanpak die past binnen onze uitgangspunten en het richtinggevende kader:
- Het Integraal Zorgakkoord en Gezond en Actief Leven Akkoord (en straks het aanvullend zorg en welzijn akkoord, het AZWA), gericht op de verschuiving van zorg naar welzijn waarbij preventie en eigen kracht centraal staan.
- De Hervormingsagenda Jeugd, gericht op betere en effectievere ondersteuning van jongeren en gezinnen.
- De herziening van de Participatiewet, om beter aan te sluiten bij de individuele situatie van mensen met een uitkering.
- Het toekomstbestendig maken van de sociaal ontwikkelbedrijven, om bij te dragen aan de inclusieve arbeidsmarkt zodat meer inwoners betaald aan het werk kunnen.
- De hervorming van de regionale arbeidsmarktinfrastructuur, ter verbetering van de gezamenlijke dienstverlening voor werk en scholing aan werkzoekenden, werkenden en werkgever.
Alleen samen, met focus op gezamenlijke doelen en lerend vermogen, maken we de transformatie in 2026 mogelijk. In 2026 zetten we daarom in op een aantal samenhangende onderwerpen:
Doorbraakmethode
Voor een klein aantal huishoudens (1 tot 5% van de gevallen) werkt onze verzorgingsstaat vaak onbedoeld belemmerend, in plaats van helpend. Dan ontstaan situaties die wij met onze bestaande integrale aanpak niet kunnen oplossen. Dan is een uitzondering op de regel nodig: een doorbraak. De Doorbraakmethode geeft professionals instrumenten om het maken van die uitzondering makkelijker, beter en goedkoper te maken. In 2026 werken we met deze methode in alle teams en samen met externe organisaties, zoals Zuyderland en de huisartsen.
Stevige lokale teams
In de hervormingsagenda jeugd is de vorming van stevige lokale teams opgenomen. Jeugdigen en hun ouders moeten voor jeugdhulp laagdrempelig en dicht bij huis terecht kunnen bij stevige lokale teams. Alle ingrediënten om te komen tot een dergelijk team zijn in Sittard-Geleen al aanwezig. Voor de vorming van deze teams zoeken we zoveel als mogelijk aansluiting op bestaande structuren.
Kansengelijkheid en talentontwikkeling
In samenwerking met onderwijs, het gemeentelijke jongeren- en doorstroompunt, maatschappelijke partners zoals MIK-PIW en Vidar werken we aan een kansrijke start voor onze jongeren. Dat begint bij de keuze voor onderwijs dat past bij de jongere en dat kansen biedt voor later, studieloopbaanbegeleiding en de ondersteuning van school naar werk.
Gemeentelijke gezinsaanpak op taal- en andere basisvaardigheden
Met de Bibliotheek, maatschappelijke en gemeentelijke partners werken we aan de gemeentelijke gezinsaanpak rondom basisvaardigheden. Door vroeg in het leven van een kind de ondersteuning te bieden die nodig is voor de taalontwikkeling én de ouders waar nodig te ondersteunen, helpen we de kansen te vergroten.
Financiële toelichting:
Binnen het programma bedragen de lasten circa € 237,2 mln. De grootste posten hierbinnen zijn de Inkomensregeling (€ 52,2 mln.), individuele verstrekking Wmo (€ 49,3 mln.), individuele verstrekking Jeugd (€ 42,7 mln.), subsidies en inkomensoverdrachten (€ 35,2 mln.), interne doorverrekeningen (€ 34,5 mln.), diensten van derden (€ 7,9 mln.), kapitaallasten (€ 4,5 mln.), Wsw-regeling en beschut werk (€ 3,8 mln.) en leerlingenvervoer (€ 2,9 mln.).
Daartegenover staan circa € 81,7 mln. aan baten. De grootste posten hierbinnen zijn de inkomensoverdrachten van het Rijk (BUIG) (€ 59,6 mln.) en overheidssubsidies (€ 11,7 mln.).