Met het programma sport, cultuur en groen dragen we bij aan zowel sociale als ecologische veerkracht van Sittard-Geleen en haar inwoners. We wonen in een prachtige groene centrumgemeente met een rijke historie, een bijzonder cultureel aanbod en een grote diversiteit aan sportfaciliteiten. Onze geschiedenis gaat ver terug, maar heeft ook in recentere tijden unieke sporen nagelaten, zoals ons mijnbouwverleden, de wederopbouwperiode en de zogenoemde ‘Post 65’-periode. Deze geschiedenis, ons monumentaal erfgoed en onze beschermde stads- en dorpsgezichten dragen bij aan onze identiteit, die we koesteren en benadrukken. Tegelijk durven we naar de toekomst te kijken. We verbinden, verwonderen, spiegelen en prikkelen. We stimuleren betekenisvolle ontmoetingen en een omgeving die uitnodigt tot bewegen. Dat doen we in de openbare ruimte, in de culturele instellingen en gemeenschapshuizen en in en nabij onze vele sportvoorzieningen.
Wij zorgen voor een (maatschappelijk en sport)voorzieningenniveau dat optimaal bijdraagt aan de opgaven op het vlak van ontmoeten en bewegen. En dat doen we niet alleen met voorzieningen. We maken ontmoeten en bewegen ook mogelijk door een leven lang sport en beweegaanbod samen met verenigingen, de Sportstichting en Ecsplore.
Ook werken we aan groenere wijken en dorpen waarin water meer de ruimte heeft gekregen. De biodiversiteit in het stedelijk gebied en de dorpen willen we verhogen. We werken aan toename van de hoeveelheid groen en bomen. Hierdoor dragen we bij aan de benodigde CO2 opslag en het behouden van planten- en diersoorten die typische zijn voor ons landschap. We willen dat natuurlijke processen, zoals waterzuivering, natuurlijke plaagbestrijding en bestuiving, minder onder druk komen te staan. We werken aan een landschap dat makkelijker bereikbaar, beleefbaar en ecologisch robuuster is. Met nieuwe groene verbindingen die onze wijken en dorpen beter in verbinding brengen met het buitengebied en de natuur. Dat is niet alleen voor fietsers en wandelaars belangrijk, maar ook voor dieren en planten. Het zorgt dat zij ook voldoende plek hebben om van generatie op generatie te overleven. Het toegenomen groen helpt ons hittestress in de stedelijke omgeving tegen te gaan, wateroverlast te reduceren door infiltratie van de bodem te verbeteren ten tijde van hevige buien én het helpt het grondwaterniveau op peil te houden. Inwoners leven daardoor in een gezondere en veiligere omgeving met minder wateroverlast, hittestress en een gezonde omgeving. We koesteren ons afwisselende buitengebied in de overgang van het Heuvelland naar de Maasvallei. Glooiende hellingen, primaire en natuur-inclusieve landbouwgebieden, bossen en waterlopen die tot in de woonwijken doorlopen. We koesteren die karakteristieke gebieden en hebben de ecologische en recreatieve kwaliteit sterk verbeterd.
Dit programma is verbonden met het onderdeel Mobiliteit en verkeer uit programma 2 dat eveneens bijdraagt aan sociale veerkracht met goed bewegen voor iedereen.
Financiële toelichting:
Het saldo van uitgaven en inkomsten van het totale geraamde budget voor Sport, Cultuur en groen bedraagt € 34.3 mln. In dit programma worden de kapitaallasten, onderhoud, huurvergoedingen en subsidies voor alle gemeentelijke sport- en cultuuraccommodaties opgenomen. Verder worden de structurele en incidentele subsidies aan vrijwilligersorganisaties op cultureel en sportgebied betaald. Daarnaast worden de kosten voor het openbaar groen inclusief speel- en recreatievoorzieningen en landschap/dierenoverlast uit deze budgetten betaald. De tendens naar de komende jaren geeft een stabiel beeld, waarbij alleen de kapitaallasten een stijgende lijn vertonen als gevolg van het in december 2020 genomen investeringsbesluit Glanerbrook. In 2025 wordt ingezet op vernieuwing en verduurzaming van accommodaties, herbestemming van gronden, en gebiedsontwikkeling.
Voor de bovenregionale sportinfrastructuur en de ondersteuning van de regionale topsportprogramma’s en talenten in de gemeenten zoeken we een nauwe (financiële) samenwerking met de Provincie. Bij de realisatie van Sportpark Glanerbrook, onderzoeken we de mogelijkheden voor Europese, Rijks- en Provinciale subsidie. Ook wordt er gebruik gemaakt van Gala-gelden. Voor de uitvoering van het Sportakkoord Sittard-Geleen heeft het Rijk uitvoeringsbudget ter beschikking gesteld tot en met 2026. Dit is geen structurele financiering, maar moet meer als aanjager voor initiatieven gezien worden. De bijdrage aan culturele partijen gaat uit van het principe cofinanciering. Naast de gemeentelijke bijdrage vragen wij cultureel ondernemerschap om andere inkomstenbronnen aan te boren. Voor het toekomstbestendig accommodatiebeleid leggen de beheerders en gebruikers van gemeenschapshuizen met hun toekomstplannen samen de basis onder een goede bezetting en gezonde exploitatie daarvan: zij kiezen voor een passend beheermodel, voor een goede balans in inkomsten en uitgaven, voor sponsoring of crowdfunding van activiteiten. Mede op basis van de toekomstplannen bekijkt de gemeente of de accommodatie kwalitatief aan de maat is. Is sprake van renovatie of nieuwbouw, dan wordt een beroep gedaan op subsidies, al dan niet in de vorm van cofinanciering. Op het huurbedrag wordt een passende accommodatiesubsidie verstrekt.
Voor het beheer van de openbare ruimte is sprake van afstemming met de provincie Limburg voor een eventuele subsidiering.
Alle onderwerpen binnen het programma dragen bij aan een aantrekkelijke woon- en leefomgeving in Sittard-Geleen.
Een stevige samenwerking zorgt ervoor dat we de unieke sportinfrastructuur in de gemeente (accommodaties, openbare ruimte, kennis) beter benutten en dat ze behouden blijven voor sport en bewegen op alle niveaus. Enerzijds om eerdere investeringen niet verloren te laten gaan, maar vooral ook om een infrastructuur te versterken die een gezonde en actieve leefstijl van onze inwoners stimuleert. De coronacrisis heeft nog duidelijker de urgentie van bewegen, een gezonde leefstijl en het tegengaan van eenzaamheid laten zien. Sport en bewegen levert een grote bijdrage aan de doelstellingen van Trendbreuk Zuid-Limburg, Positieve Gezondheid en de Preventiecoalitie.
Het inzetten op een cultureel programma komt tegemoet aan de opgehaalde wensen en behoeften vanuit de samenleving, zoals beschreven in de Toekomstvisie. Het niet doen doet afbreuk aan de geloofwaardigheid waar we inwoners hebben laten meedenken. Daarnaast drijft een verdere verschraling van het culturele landschap ons verder af van steden als Maastricht en Heerlen die juist met cultuur stedelijke ontwikkeling hebben weten aan te jagen.
Voor het toekomstbestendig accommodatiebeleid geldt dat de huidige personele omvang van maatschappelijk vastgoed onderbezet is. Dit betekent onnodige kosten van instandhouding, met bijbehorende druk op de begroting. Door waar mogelijk voorzieningen te concentreren of multifunctioneel te gebruiken, kunnen we met minder voorzieningen toe. De bezetting wordt hoger en het levert efficiencywinst op. Het financiële risico gaat over de negatieve financiële gevolgen in de exploitatie van de accommodaties door een (te) lage bezettingsgraad en mogelijk zelfs leegstand.