Inleiding
Verbonden partijen zijn een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Bestuurlijk belang betekent dat de gemeente zeggenschap heeft door vertegenwoordiging in het bestuur of door stemrecht. Het financiële belang is het bedrag dat de gemeente ter beschikking heeft gesteld en dat niet terug te vorderen is, of het bedrag waarvoor de gemeente aansprakelijk is wanneer de verbonden partij failliet gaat of haar verplichtingen niet nakomt. Subsidierelaties vallen niet onder het criterium “verbonden partij”, aangezien deze zich meestal beperken tot een financieel belang.
Een aantal gemeentelijke taken wordt door verbonden partijen uitgevoerd. Steeds vaker zijn dit taken met een politiek belang. Hierdoor leveren verbonden partijen een bijdrage aan de realisatie van allerlei maatschappelijke doelen. In de betreffende programma’s wordt hier op ingegaan.
Bestuurlijke vertegenwoordiging
De lijst van “bestuurlijke vertegenwoordiging” bevat de verbonden partijen, waarvan het College of in een enkel geval de gemeenteraad bevoegd zijn tot benoeming van vertegenwoordigers in bestuurs- en/of aandeelhoudersvergaderingen. Uitgangspunt is dat de portefeuillehouder middelen de aandeelhoudersrol vervult en de vakwethouder de gemeente vertegenwoordigt vanuit inhoud.
Kadernota’s verbonden partijen
Klik
hier
voor de kadernota verbonden partijen.
De uitgangspunten en het afwegingskader ten aanzien van verbonden partijen is voor onze gemeente uitgewerkt in de kadernota Verbonden Partijen. Naar aanleiding van de rekenkamer onderzoeken is de kadernota geactualiseerd. De nieuwe kadernota, vastgesteld door de raad op 30 maart 2023, sluit meer aan bij de actuele praktijk, inzichten en wet/regelgeving alsmede de behoeften van de raad. De kadernota zal daarna iedere 4 jaar geëvalueerd en indien nodig geactualiseerd worden.
Met ingang van 1 juli 2022 is de Wet gemeenschappelijke regelingen gewijzigd. De wet versterkt de positie bij besluitvorming en de controlerende rol van gemeenteraden door hen meer inspraak te geven bij het treffen van gemeenschappelijke regelingen en bij het nemen van besluiten door de besturen daarvan. Gemeenschappelijke regelingen (GR’en) hebben tot 1 juli 2024 de tijd om het wetsvoorstel te implementeren en de regelingen aan te passen. Ruim twintig Limburgse gemeenschappelijke regelingen hebben meegedaan aan het gemeenschappelijke traject voor de implementatie van deze nieuwe wet bij de Limburgse gemeenten. Het formele wijzigingsproces is gestart met het geven van een zienswijze. In haar vergaderingen van 5 oktober en 13 december 2023 heeft de raad zienswijzen uitgebracht. Na afronding van de zienswijzenprocedure is het formele wijzigingsproces voortgezet met het vragen van toestemming. Het wijzigingsproces is in de raadsvergadering van 18 juni 2024 afgerond.
Overzicht verbonden partijen
Verbonden partijen zijn onderverdeeld in drie categorieën:
a. Gemeenschappelijke regelingen;
Belastingsamenwerking Gemeente en Waterschappen (BsGW), Veiligheidsregio Zuid-Limburg, Omnibuzz, Vidar WsW, Kredietbank Limburg, GGD Zuid-Limburg, Omgevingsdienst Zuid-Limburg (ODZL), het Gegevenshuis en Euregio Rhein-Maas-Nord.
b. Vennootschappen;
N.V. Bank voor Nederlandse gemeenten (BNG), Claim Staat Vennootschap B.V., Enexis N.V., Publiek Belang Elektriciteitsproductie B.V., N.V. Waterleidingmaatschappij Limburg, N.V. (WML), Onroerend Goed Maatschappij De Witse B.V., Vidar B.V., Vidar Loont B.V, Vidar Aan de slag B.V., Bodemzorg Limburg B.V., RWM N.V. en Mijn Streekwarmte B.V.
c. Stichtingen en verenigingen;
Stichting Economische Samenwerking Zuid-Limburg (ESZL) en Vereniging Afval Samenwerking Limburg (ASL)
Risicomatrix
In de nieuwe kadernota verbonden partijen wordt gewerkt met een risicomatrix. De risicomatrix is een methode om verbonden partijen te duiden in termen van zowel het financieel als het bestuurlijk belang. De aandacht van de raad gaat met name uit naar die verbonden partijen met een hoog financieel en een hoog bestuurlijk belang. De informatievoorziening aan de raad kan hierop worden afgestemd, waardoor deze doelmatiger en doeltreffender kan worden vormgegeven.
De verbonden partijen waarbij sprake is van een niet of nauwelijks direct door de gemeente beïnvloedbare relatie zijn niet meegenomen in de risicomatrix. Jaarlijks beoordelen we de risicoprofielen en de bijbehorende mate / wijze van monitoring.
Actualisatie risicoprofiel
De risicomatrix is in het 1e kwartaal 2024 geactualiseerd. Alleen het risicoprofiel van gemeenschappelijke regeling ODZL is gewijzigd. De reden is dat de ODZL niet voldoet aan de robuustheidcriteria die in 2023 is ingevoerd. De meeste omgevingsdiensten voldoen niet aan deze norm. Om aan deze norm te kunnen voldoen moeten de diensten en de opdrachtgevers (de gemeenten) opnieuw kijken naar het takenpakket, risico’s en de budgetten. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de format ODZL.
Wijze van monitoring:
Laag:
- Paragraaf verbonden partijen in programmabegroting en jaarrekening;
- In geval van publiekrechtelijke verbonden partijen: zienswijze op de begroting(swijzigingen) en eventueel ook op de jaarrekening en kadernota;
- Besluitvorming in AB respectievelijk AVA / bestuur wordt achteraf ter kennisname van het college gebracht, tenzij sprake is van belangrijke voorgenomen besluiten met materiële impact op zeggenschap en/of financiën.
Gemiddeld:
- Paragraaf verbonden partijen in programmabegroting en jaarrekening;
- In geval van publiekrechtelijke verbonden partijen: zienswijze op de begroting(swijzigingen) en eventueel ook op de jaarrekening en kadernota
- Besluitvorming in AB respectievelijk AVA / bestuur wordt achteraf ter kennisname van het college gebracht, tenzij sprake is van belangrijke voorgenomen besluiten met materiële impact op zeggenschap en/of financiën;
- Minimaal één tussentijdse rapportage.
Hoog:
- Paragraaf verbonden partijen in programmabegroting en jaarrekening;
- In geval van publiekrechtelijke verbonden partijen: zienswijze op de begroting(swijzigingen) en eventueel ook op de jaarrekening en kadernota;
- De voorgenomen besluitvorming in AB respectievelijk AVA / bestuur wordt vooraf ter besluitvorming in het college gebracht;
- Minimaal twee tussentijdse rapportages in combinatie met tussentijds overleg met de verbonden partij en waar nodig met de andere deelnemers.
Toelichting Verbonden partijen
In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste gegevens per verbonden partij weergegeven. Relevante ontwikkelingen worden vermeld in de betreffende programmabladen.