Karakter en inhoud van het ontwikkelpad (2025 Update)
Het ontwikkelpad Geleen Zuid bouwt verder op de reeds in 2020 ingezette integrale wijkontwikkeling. Deze ontwikkeling werd opgestart door ZOwonen en de gemeente en heeft geleid tot het ambitiedocument ‘Luuj Make Gelaen-Zuid’ (voorjaar 2021). Dit document richt zich op de verbetering van de gezondheid en veiligheid binnen de wijk. Het ambitiedocument fungeert als een stevige intentieverklaring waarin samenwerking met de wijk centraal staat, met als doel zowel sociaal-maatschappelijke als fysieke verbeteringen. Het leidende principe “we werken met open vizier en met de kaarten op tafel” vat dit samen. De opgaven in Geleen Zuid, met name op het gebied van gezondheid, veiligheid en duurzaamheid, vertonen sterke overeenkomsten met de opgaven op het vlak van sociale en ecologische veerkracht zoals vastgelegd in de Toekomstvisie 2030. Daarom zien we Geleen Zuid als één van de belangrijke gebieden binnen Sittard-Geleen waar we deze toekomstvisie concreet en tastbaar willen maken.
Samenwerking
De samenwerking in Geleen Zuid is breed en betrokken. Het wijkplatform, de huurdersbelangenvereniging, MIK-PIW, Triade, Zuyd Hogeschool, het Waterschap, Tuinen van Zuid, CNME, Graaf Huyn, Zuyderland, Vivantes, het Laagland Theater, de politie, ZOWonen en de gemeente/Vidar werken intensief samen om de gezamenlijke doelstellingen te realiseren.
Ontwikkelingen
In Geleen Zuid worden er aanzienlijke stappen gezet in het realiseren van de volgende concrete ambities: gezond opgroeien en gezond blijven, perspectief op werk, veiligheid door gemeenschapszin en zelfstandig ouder worden. Deze ambities worden vertaald naar concrete projecten en initiatieven die zowel fysiek-ruimtelijk als sociaal van aard zijn, met een nauwe betrokkenheid van wijkbewoners. In samenwerking met de betrokken partijen is een uitvoeringsprogramma voor 2024-2025 opgesteld, dat binnenkort zal worden herijkt en geactualiseerd. Eind 2023 heeft een wijkmonitor plaatsgevonden die de huidige wijkbeleving van bewoners en professionals in kaart heeft gebracht. Deze monitor zal in de komende jaren regelmatig worden herhaald om de voortgang van de wijkontwikkeling te volgen.
Het sociale en fysiek-ruimtelijke (uitvoerings)programma
Het sociale programma van het uitvoeringsplan bestaat voornamelijk uit initiatieven en projecten die weinig extra kosten met zich meebrengen. Het gaat hierbij vooral om het anders en meer in samenhang uitvoeren van bestaande diensten door de genoemde partijen. Het fysieke programma daarentegen, dat betrekking heeft op de herstructurering en herinrichting van de wijk en openbare ruimte, vraagt wel om aanzienlijke investeringen. Zowel ZOwonen, het Waterschap als de gemeente hebben zich gecommitteerd aan deze herstructurering. Eind 2022 heeft de gemeenteraad hierover een besluit genomen en in 2023 zijn de plannen verder uitgewerkt. Dit heeft geresulteerd in een reeds ondertekende intentieovereenkomst tussen de gemeente, het Waterschap en ZOwonen, evenals een financiële strategie en overeenkomst tussen de gemeente en ZOwonen, die binnenkort ondertekend zal worden.
Wat betreft de herstructurering van de wijk is er gezamenlijk besloten dat de ontkluizing van de Keutelbeek leidend zal zijn voor de aangrenzende ruimtelijke ontwikkelingen. Samen met het Waterschap heeft de gemeente en ZOwonen eind vorig jaar een schetsontwerp laten maken voor de beek en de manier waarop deze door de wijk zal meanderen. Momenteel loopt er een aanbesteding voor de verdere uitwerking naar een voorlopig en definitief ontwerp. Aangrenzend aan de beek zal onder andere de woningbouw van ZOwonen een plek krijgen, en er liggen kansen voor de gemeente om de openbare ruimte opnieuw in te richten. De ontkluizing van de Keutelbeek en de vergroening van de openbare ruimte dragen bij aan de doelen uit het ambitiedocument, evenals aan de verbetering van de flora en fauna, wateroverlast en hittestress. Bovendien zal de ruimte meer gericht worden op fietsers en wandelaars, waarbij de openbare ruimte een ontmoetingsplek moet zijn voor bewoners.
Nieuwe ontwikkelingen en co-financiering
Naast de voortgang van de herstructurering van de Keutelbeek, wordt er momenteel de laatste hand gelegd aan de overkoepelende overeenkomst met ZOwonen, die binnenkort ondertekend wordt. Tevens worden er gesprekken gevoerd en samenwerkingen gezocht met verschillende partners om een aanvraag in te dienen voor de leefbaarheidsaanpak van de provincie. Deze aanvraag betreft een project in gebied 7, rondom de Teniersflat, Josklijnenflat en het Plenkhoes. Dit project richt zich op veiligheid, gezondheid en ontmoeting in de openbare ruimte, maar de financiering is nog niet concreet geregeld. Dit komt doordat de financiering van de openbare ruimte vooral gekoppeld is aan het project Keutelbeek. En de beek komt niet direct langs of door gebied, maar er ligt wel een uitdaging met betrekking tot de openbare ruimte. Zo kwam uit diverse CPTED analyses, de wijkmonitor en gesprekken met bewoners en professionals naar voren.
De integrale benadering van deze ontwikkelingen en de samenwerking tussen partners blijft essentieel voor het succes van het ontwikkelpad Geleen Zuid. Ook het betrekken van bewoners bij ruimtelijke veranderingen moet goed georganiseerd worden om de wijk als geheel vooruit te helpen.