Karakter en inhoud van het ontwikkelpad
Het Ontwikkelpad Geleen Centrum heeft bij het tot stand komen van de Toekomst visie 2030 zijn nadere duiding gekregen. Geleen centrum: op weg naar een centrum waar wonen, werken, winkelen en ontmoeten nauw verbonden is met enerzijds innovatie en circulariteit en anderzijds jong en oud. Gericht op functiemenging, circulaire economie, innovatie en zoekt verbinding met Chemelot en Campus. Door de BNSP (Bond Nederlandse Stedenbouwkundige en Planologen) is in 2021 een prijsvraag uitgeschreven om antwoord te geven op de problematiek van vele winkelcentra in Nederland dat gekenschetst wordt door grote leegstand. De winnende ideeën voor Geleen Centrum “het verspreide paleis” en “Gelaen kraakt Gelaen” zijn door de samenleving omarmd en hebben de basis gevormd voor de vervolgstappen en processen. Een breed gedragen ambitie is opgesteld voor Geleen Centrum waarin gezocht is naar een duurzame visie die als hefboom fungeert voor de Impulsaanpak Winkelgebieden. Met de samenleving en een breed scala van stakeholders heeft dit geresulteerd in het vaststellen van de zogenaamde Geleen Stads DNA. Samen met ZOwonen, Chemelot en Brightlands is in 2022 een intentie overeenkomst getekend, “GL1 samen zien - samen zijn”, en is tevens een aanvraag bij het RVO ingediend over de aanpak Winkelgebieden; “een duurzame Impuls voor Geleen”. In 2023 zijn samenwerkingsovereenkomsten met Vastgoedeigenaren getekend waarmee nadere invulling aan de Impuls projecten gegeven kan worden.
Vanuit de ambitie voor Geleen Centrum dient vervolgens een plan van aanpak opgesteld te gaan worden waarbij van belang is dat een duidelijke projectafbakening wordt vastgesteld. Inmiddels is een externe Procesregisseur aan de slag voor het opstellen van een helder ambitiedocument voor Geleen Centrum waarin gebiedsafbakening, capaciteit en middelen een belangrijk aspect zijn. Aansluitend zullen de overleggen met de samenleving en de stakeholders vanuit de GL1 ambassadeurs ingepland worden.
In december 2023 is het Detailhandelsbeleid Westelijke Mijnstreek door de Raad vastgesteld. Voor Geleen Centrum betekent dit dat het centrum zich als een klein centrum in de toekomst toe verder dient te ontwikkelen. Door het verkleinen van het Kernwinkelgebied wordt de focus gelegd op de locatie voor winkels in het centrum. De Annastraat en de Raadhuisstraat ontwikkelen zich als de aanloopgebieden en het overige gebied binnen het voormalige winkelgebied wordt transitiegebied. Zo ontstaan er kansen voor nieuwe initiatieven. Een nieuwe belegger CR Capital heeft zich eind 2023 gemeld en heeft inmiddels het voormalig bezit van AroundTown in eigendom overgenomen. Door deze nieuwe belegger wordt volop ingezet om leegstaande winkelruimten opnieuw ingevuld te krijgen. In 2024 worden de eerste resultaten hiervan zichtbaar.
Ontwikkelingen en risico’s
Ambitie Geleen Centrum
Begin 2024 is gestart om de ambitie voor Geleen Centrum verder uit te schrijven. Als onderdeel voor de ambitie is eind 2023 gestart met het opstellen van een zogenaamde kansenkaart voor Geleen Centrum.
Impulsaanpak winkelgebieden
De 2e voortgangsrapportage naar het RVO is ingediend voor de impulsaanpak winkelgebieden Geleen Centrum. De deelprojecten Oude Raadhuis, de gemeentelijke panden in voormalig Horecastraatje binnen het projectgebied van de Impuls zullen medio 2024 opgepakt worden middels een plan van aanpak en het opstellen van een ambitiedocument. Het Oude Raadhuis is in 2023 vaker onderdeel geweest van allerlei evenementen waaronder Spectaculo, Brightfestival en het glazenhuis op de Markt. Ook in 2024 zal het Oude Raadhuis weer adhoc ten dienste staan van diverse evenementen.
De panden M34 en M35 worden door de Stadslabs ingevuld als social spaces. Er komen steeds meer aanvragen van allerlei partijen (vrijwilligers) om invulling te geven aan diverse activiteiten in deze panden. Stadslabs zijn inmiddels op zoek naar uitbreiding.
Het plan van aanpak voor de openbare ruimte binnen het plangebied, gelegen tussen het stadskantoor, Galfettigebouw, gedeeltelijk Annastraat en een deel van de Raadhuisstraat, dient in synergie met de nieuwe ambtelijke huisvesting aan de Markt opgesteld te worden. In 2024 wordt meer duidelijkheid over de planning en het ontwerp van dit gebied.
ZOwonen heeft Annastraat 38 opgeleverd en in gebruik genomen. Met ZOwonen wordt overleg gevoerd over de bijdrage uit de Impulsbeschikking. ZOwonen is met een herziene haalbaarheidsstudie bezig over het pand Annastraat 29 dat ook onderdeel uitmaakt van de Impuls Winkelgebieden.
Initiatieven Winkelgebied
Met de vaststelling van de detailhandelsvisie Westelijke Mijnstreek ontstaan nieuwe kansen voor diverse straten in het winkelgebied. Zo ook in de Salmstraat. De afgelopen jaren zijn door verschillende vastgoedeigenaren in deze straat initiatieven ingediend om de panden op een of ander wijze te herontwikkelen. Mooi om te zien is dat de winnende prijsvragen; Gelaen kraakt Gelaen en het verspreide paleis, in de initiateven herkenbaar zijn. Op 8 april 2024 staat een kick-off bijeenkomst gepland met de betreffende eigenaren om met elkaar de toekomstbestendigheid en gezamenlijke visie op te stellen. Er wordt dan ook een projectteam geformeerd.
Het proces Ontwikkelpad Geleen Centrum omvat de ontwikkeling en realisatie van een strategisch perspectief (lange termijn), en ook inzet om bestaande initiatieven voortgang te geven (korte termijn). Eventuele nieuwe uitgangspunten voor het centrum van Geleen zullen in co-creatie ontstaan. Mogelijk zullen ook private partijen eigenstandig en met eigen middelen programma’s en projecten ontwikkelen die goed passen binnen het gedachtegoed van het Geleens Stads DNA en binnen de veerkrachten uit de Toekomstvisie 2030. Ook hier kan Stadslabs Geleen een belangrijke rol invullen.
Openbare orde en veiligheid
Criminaliteit en ondermijning hebben in het Centrum van Geleen een belangrijke invloed. In 2023 zijn in het gebied Geleen Centrum een 3-tal hotspots aangewezen. Deze locaties worden in 2024 beoordeeld en geanalyseerd op basis van de CPTED methode, is een afkorting voor Crime Prevention Through Environmental Design. Vervolgens worden uitvoeringsmaatregelen opgesteld.