Inhoud van het ontwikkelpad.
Het ontwikkelpad voor Geleen Zuid bouwt voort op de integrale wijkontwikkeling die in 2020 werd gestart door ZOwonen en de gemeente. Dit traject leidde tot het ambitiedocument ‘Luuj Make Gelaen-Zuid’ (voorjaar 2021), dat zich richt op een gezonde en veilige wijk. Het doel is om samen met de bewoners te werken aan sociale, maatschappelijke en fysieke verbeteringen in de wijk. Het motto “we werken met open vizier en met de kaarten op tafel” weerspiegelt deze aanpak. De uitdagingen op het gebied van gezondheid, veiligheid en duurzaamheid in Geleen Zuid sluiten nauw aan bij de thema's van sociale en ecologische veerkracht uit de Toekomstvisie 2030. Daarom wordt Geleen Zuid gezien als een belangrijke plek om deze visie concreet te maken. Het uitvoeringsprogramma, gebaseerd op het ambitiedocument, omvat vier programmalijnen: gezond opgroeien en blijven, zelfstandig ouder worden, veiligheid door gemeenschapszin, en perspectief op werk, gecombineerd met fysieke ruimtelijke opgaven.
Gebiedsontwikkeling
Naast de sociaal-maatschappelijke doelen bevat het ontwikkelpad ook een sterk fysieke component. ZOwonen en Waterschap Limburg spelen hierin een belangrijke rol. Een cruciaal onderdeel is de ontkluizing van de Keutelbeek, die als een centrale waterloop door de wijk zal stromen en leidend is voor verdere ontwikkelingen. De ontwikkeling van de beek is verdeeld in acht deelgebieden, elk met specifieke opgaven, zoals woningbouw, herinrichting van de openbare ruimte, of de vernieuwing van winkelcentrum Zuidhof. Tegelijkertijd wordt de bestaande woningvoorraad verduurzaamd. Het Volkshuisvestingsfonds wordt ingezet voor particuliere woningen, terwijl ZOwonen al enkele flats heeft gerenoveerd en nog verdere verduurzamingsplannen heeft voor de Teniersflat en de Jos Klijnenflat. Ook zal ZOwonen twee flats slopen en vervangen door andere woningtypes. Daarnaast wordt onderzocht hoe een warmtenet in de wijk kan worden geïmplementeerd, mogelijk te beginnen met een pilot. Ook kleinere projecten, zoals de aanleg van een sportveld naast basisschool De Reuzenpas, dragen bij aan de bredere ambities uit het ambitiedocument.
Samenwerking
De samenwerking binnen het ontwikkelpad is uitgebreid en groeit nog steeds. Partners zoals het wijkplatform, de huurdersbelangenvereniging, MIK-PIW, Triade, Waterschap, Zuyd Hogeschool, en lokale winkeliers en organisaties zijn betrokken. Diverse projecten zoals de gezonde basisschool van de toekomst en de Tuinen van Zuid versterken de gemeenschap. De Zuidkamer is een ontmoetingsplek geworden waar professionals en bewoners samenkomen, wat de wijksamenwerking bevordert. Op het gebied van veiligheid worden zowel kleine ingrepen, zoals bloembakken tegen fietsoverlast, als langdurige gedragsveranderingsprojecten uitgevoerd. Dit vereist nauwe samenwerking tussen professionals en bewoners, die actief worden betrokken via bijeenkomsten.
Ontwikkelingen en risico’s
De komende jaren ligt de focus op het realiseren van ambities en doelen uit het uitvoeringsprogramma. Deze ambities worden ondersteund door een sociaal en fysiek programma van projecten waarbij bewoners nauw betrokken zijn. Het programma omvat zowel nieuwe initiatieven als herzieningen van bestaande dienstverlening. De fysieke herstructurering en herinrichting van de wijk vraagt echter om aanzienlijke investeringen van ZOwonen, het Waterschap en de gemeente. Deze samenwerking is deels vastgelegd in een tripartite intentieovereenkomst, die op 20 november 2023 is ondertekend. Voor elk deelgebied zullen in de toekomst verdere samenwerkingsovereenkomsten worden opgesteld. In het najaar wordt een overkoepelende overeenkomst op wijkniveau ondertekend tussen gemeente en ZOwonen om de fysieke opgaven te koppelen aan de gezamenlijke doelen.